|
MEĐUNARODNI KRIVIČNI SUD ZA BIVŠU JUGOSLAVIJU
Predmet br. IT-01-51-I
TUŽILAC MEĐUNARODNOG SUDA
OPTUŽNICA Tužilac Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, u skladu sa svojim ovlašćenjima iz člana 18 Statuta Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (u daljnjem tekstu: Statut Međunarodnog suda), optužuje: SLOBODANA MILOŠEVIĆA
za GENOCID, ZLOČINE PROTIV ČOVEČNOSTI, TEŠKE POVREDE ŽENEVSKIH KONVENCIJA i KRŠENJA ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kako sledi: OPTUŽENI: 1. Slobodan MILOŠEVIĆ, sin Svetozara Miloševića, rođen je 20. avgusta 1941. godine u Požarevcu u današnjoj Republici Srbiji, jednoj od konstitutivnih republika Savezne Republike Jugoslavije (u daljnjem tekstu: SRJ). Godine 1964. diplomirao je na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu i započeo karijeru kao privredni rukovodilac i bankar. Do 1978. godine bio je zamenik direktora, a zatim generalni direktor Tehnogasa, velikog naftnog preduzeća u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji (u daljnjem tekstu: SFRJ). Zatim je postao predsednik Beogradske banke (Beobanke), jedne od najvećih banaka u SFRJ, i na tom mestu ostao do 1983. godine. 2. Slobodan MILOŠEVIĆ je postao član Saveza komunista Jugoslavije 1959. godine. Godine 1984. postao je predsednik Gradskog komiteta Saveza komunista Beograda. Za predsednika Predsedništva Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije izabran je 1986, i ponovo 1988. godine. Dana 16. jula 1990. Savez komunista Srbije i Socijalistički savez radnog naroda Srbije ujedinili su se formirajući novu stranku, koja je nazvana Socijalistička partija Srbije (u daljnjem tekstu: SPS). Dana 17. jula 1990. godine Slobodan MILOŠEVIĆ je izabran za predsednika SPS-a i ostao na toj funkciji, izuzev u periodu od 24. maja 1991. do 24. oktobra 1992. 3. Slobodan MILOŠEVIĆ je izabran za predsednika Predsedništva tadašnje Socijalističke Republike Srbije 8. maja 1989. godine, i ponovo 5. decembra 1989. godine. Posle usvajanja novog Ustava 28. septembra 1990. godine, Socijalistička Republika Srbija postala je Republika Srbija, a Slobodan MILOŠEVIĆ je na višestranačkim izborima održanim u decembru 1990. godine izabran na novo-ustanovljenu funkciju predsednika Republike Srbije. Ponovo je izabran na ovu funkciju na izborima održanim 20. decembra 1992. godine. 4. Po isteku dva mandata na funkciji predsednika Republike Srbije, Slobodan MILOŠEVIĆ je 15. jula 1997. godine izabran za predsednika Savezne Republike Jugoslavije, zvanično stupivši na dužnost 23. jula 1997. godine. Posle poraza na predsedničkim izborima u Saveznoj Republici Jugoslaviji održanim u septembru 2000. godine, Slobodan MILOŠEVIĆ je 6. oktobra 2000. godine napustio taj položaj.
INDIVIDUALNA KRIVIČNA ODGOVORNOST Član 7(1) Statuta Međunarodnog suda 5. Slobodan MILOŠEVIĆ snosi individualnu krivičnu odgovornost za zločine navedene u članovima 2, 3, 4 i 5 Statuta Međunarodnog krivičnog suda, kao što je opisano u ovoj optužnici, koje je planirao, podsticao, naredio, počinio ili čije je planiranje, pripremu ili izvršenje na drugi način pomagao i podržavao. Kad u ovoj optužnici koristi reč "počiniti", tužilac nema nameru da sugeriše da je optuženi fizički počinio ijedan od zločina za koji se tereti kao lično odgovoran. Reč "počiniti" se u ovoj optužnici odnosi na učestvovanje u udruženom zločinačkom poduhvatu u svojstvu saizvršioca. 6. Slobodan MILOŠEVIĆ je učestvovao u udruženom zločinačkom poduhvatu kako je navedeno u daljnjem tekstu. Svrha tog udruženog zločinačkog poduhvata bila je prisilno i trajno uklanjanje većine nesrba, pre svega bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, iz velikih delova teritorije Republike Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu koristi se naziv Bosna i Hercegovina), činjenjem zločina koji predstavljaju kršenje odredbi članova 2, 3, 4 i 5 Statuta Međunarodnog suda. 7. Ovaj udruženi zločinački poduhvat postojao je od 1. avgusta 1991. i trajao najmanje do 31. decembra 1995. Među pojedincima koji su učestvovali u ovom udruženom zločinačkom poduhvatu bili su Slobodan MILOŠEVIĆ, Radovan KARADŽIĆ, Momčilo KRAJIŠNIK, Biljana PLAVŠIĆ, general Ratko MLADIĆ, Borisav JOVIĆ, Branko KOSTIĆ, Veljko KADIJEVIĆ, Blagoje ADŽIĆ, Milan MARTIĆ, Jovica STANIŠIĆ, Franko SIMATOVIĆ zvani "Frenki", Radovan STOJIČIĆ zvani "Badža", Vojislav ŠEŠELJ, Željko RAŽNATOVIĆ zvani "Arkan", te drugi znani i neznani učesnici. 8. Zločini nabrojani u tačkama od 1 do 29 ove optužnice bili su deo cilja tog udruženog zločinačkog poduhvata. Alternativno, zločini nabrojani u tačkama od 1 do 15 i od 19 do 29 bili su prirodne i predvidive posledice ostvarenja cilja ovog udruženog zločinačkog poduhvata, a optuženi je bio svestan toga da iz izvršenja udruženog zločinačkog poduhvata mogu proizaći takvi zločini. 9. Da bi se uspešno realizovao cilj udruženog zločinačkog poduhvata, Slobodan MILOŠEVIĆ je radio u sprezi sa drugim pojedincima u ovom udruženom zločinačkom poduhvatu ili preko njih. Svaki učesnik ili saizvršilac u ovom udruženom zločinačkom poduhvatu, imajući istu nameru kao i drugi da doprinese poduhvatu, odigrao je svoju spostvenu ulogu ili više uloga koje su značajno doprinosile ostvarenju cilja ovog poduhvata. Uloge tih učesnika ili saizvršilaca uključuju, ali se ne ograničavaju na, sledeće: 10. Radovan KARADŽIĆ je bio predsednik Srpske demokratske stranke Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: SDS) tokom celog perioda na koji se odnosi optužnica. Dana 27. marta 1992, KARADŽIĆ je postao predsednik "Saveta za nacionalnu bezbednost" bosanskih Srba. Dana 12. maja 1992, izabran je za predsednika tročlanog Predsedništva samoproglašene Srpske Republike Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu koristi se naziv Republika Srpska) i na tom položaju ostao i nakon što je 2. juna 1992. Predsedništvo prošireno na pet članova. Dana 17. decembra 1992, KARADŽIĆ je izabran za predsednika Republike Srpske i na tom položaju ostao tokom čitavog perioda na koji se odnosi ova optužnica. U svojstvu člana Saveta za nacionalnu bezbednost bosanskih Srba, člana Predsedništva, kao predsednik Republike Srpske, te na svom rukovodećem položaju u stranci SDS i državnim organima Republike Srpske, Radovan KARADŽIĆ, zajedno sa drugima, komandovao je, rukovodio ili na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad Teritorijalnom odbranom (u daljnjem tekstu: TO), vojskom bosanskih Srba (u daljnjem tekstu: VRS) i policijskim snagama Republike Srpske koje su učestvovale u zločinima navedenim u ovoj optužnici. 11. Momčilo KRAJIŠNIK, bliski saradnik Radovana KARADŽIĆA, bio je član Glavnog odbora SDS-a od 12. jula 1991. godine. Dana 24. oktobra 1991, dana kad je osnovana "Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini" (u daljnjem tekstu koristi se naziv "skupština bosanskih Srba"), KRAJIŠNIK je izabran za njenog predsednika. Od 27. marta 1992, KRAJIŠNIK je bio član Saveta za nacionalnu bezbednost bosanskih Srba. Postao je i član petočlanog Predsedništva 2. juna 1992. Kad je skupština bosanskih Srba izabrala Radovana KARADŽIĆA za predsednika Republike Srpske, 17. decembra 1992, KRAJIŠNIK je prestao da bude član Predsedništva, ali je i dalje bio jedan od najznačajnijih političkih vođa u Republici Srpskoj i ostao na funkciji predsednika Narodne skupštine do 19. oktobra 1996. U svojstvu člana Saveta za nacionalnu bezbednost bosanskih Srba po funkciji člana Predsedništva Republike Srpske, te na svom rukovodećem položaju u stranci SDS i državnim organima Republike Srpske, Momčilo KRAJIŠNIK, zajedno sa drugima, komandovao je, rukovodio ili na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad TO-om, VRS-om i policijskim snagama Republike Srpske koje su učestvovale u zločinima navedenim u ovoj optužnici. 12. Biljana PLAVŠIĆ, političar SDS-a visokog ranga, postala je 28. februara 1992. jedan od dva vršioca dužnosti predsednika Srpske Republike Bosne i Hercegovine, zajedno sa Nikolom KOLJEVIĆEM. Kao vršilac dužnosti predsednika, Biljana PLAVŠIĆ je postala član ex officio Saveta za nacionalnu bezbednost bosanskih Srba. Dana 12. maja 1992, izabrana je za člana tročlanog Predsedništva i na tom položaju ostala i nakon što je Predsedništvo prošireno na pet članova. Kad je skupština bosanskih Srba 17. decembra 1992. izabrala Radovana KARADŽIĆA za predsednika Republike Srpske, izabrala je i Biljanu PLAVŠIĆ za jednog od dva potpredsednika, funkciju na kojoj je ostala do 19. jula 1996. U svojstvu potpredsednika, člana Saveta za nacionalnu bezbednost bosanskih Srba po funkciji člana Predsedništva Republike Srpske, te na svom rukovodećem položaju u stranci SDS i državnim organima Republike Srpske, Biljana PLAVŠIĆ, zajedno sa drugima, komandovala je, rukovodila ili na drugi način vršila efektivnu kontrolu nad TO-om, VRS-om i policijskim snagama Republike Srpske koje su učestvovale u zločinima navedenim u ovoj optužnici. 13. General Ratko MLADIĆ, profesionalni oficir koji je ranije službovao u Makedoniji i na Kosovu, u junu 1991. godine postao je komandant 9. korpusa (Kninskog korpusa) Jugoslovenske narodne armije (u daljnjem tekstu: JNA) i učestvovao u borbama u Hrvatskoj. Dana 4. oktobra 1991, Predsedništvo SFRJ unapredilo ga je u čin general-majora. Nakon toga, u maju 1992, preuzeo je komandu nad snagama Druge vojne oblasti JNA u Sarajevu. Od 12. maja 1992. do novembra 1996, bio je komandant Glavnog štaba VRS-a i u tom svojstvu, zajedno sa drugima, komandovao je, rukovodio, ili na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad VRS-om i drugim jedinicama koje su delovale u koordinaciji sa VRS-om i koje su učestvovale u zločinima navedenim u ovoj optužnici. 14. Borisav JOVIĆ je najpre bio potpredsednik, pa predsednik, a zatim član Predsedništva SFRJ, od 15. maja 1989. do aprila 1992. godine, a bio je i predsednik SPS-a od maja 1991. do oktobra 1992. godine, te visoki funkcioner SPS-a do novembra 1995. godine. Borisav JOVIĆ i Branko KOSTIĆ, potpredsednik i zatim vršilac dužnosti predsednika Predsedništva SFRJ, zajedno sa drugima, u relevantnom periodu su komandovali, rukovodili ili na drugi način vršili efektivnu kontrolu nad JNA i pripadnicima TO-a te paravojnim jedinicama koje su delovale u koordinaciji sa JNA i pod njenim nadzorom. 15. General Veljko KADIJEVIĆ, kao savezni sekretar za narodnu odbranu od 15. maja 1988. do 6. januara 1992. godine, komandovao je, rukovodio ili na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad JNA i drugim jedinicama koje su delovale u koordinaciji sa JNA. 16. General Blagoje ADŽIĆ, u svojstvu načelnika štaba JNA od 1990. do 28. februara 1992. godine, te vršioca dužnosti saveznog sekretara za narodnu odbranu od polovine 1991. do 28. februara 1992. godine, saveznog sekretara za narodnu odbranu od 28. februara 1992. do 27. aprila 1992, i načelnika štaba JNA od 27. aprila 1992. do 8. maja 1992, zajedno sa drugima, komandovao je, rukovodio ili na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad JNA i drugim jedinicama koje su delovale u koordinaciji sa JNA. 17. Jovica STANIŠIĆ, u svojstvu šefa Državne bezbednosti (u daljnjem tekstu: DB) Republike Srbije od marta 1991. do oktobra 1998. godine, komandovao je, rukovodio ili na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad pripadnicima DB-a koji su učestvovali u počinjenju zločina navedenih u ovoj optužnici. Pored toga, obezbeđivao je oružje, finansijska sredstva, obuku ili drugu znatnu pomoć ili podršku srpskim paravojnim jedinicama i policijskim jedinicama koje su zatim učestvovale u zločinima navedenim u ovoj optužnici. 18. Franko SIMATOVIĆ zvani "Frenki", kao načelnik odeljenja za specijalne operacije DB-a Republike Srbije, komandovao je, rukovodio ili na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad agentima DB-a koji su počinili zločine navedene u ovoj optužnici. Pored toga, obezbeđivao je oružje, finansijska sredstva, obuku ili drugu znatnu pomoć ili podršku srpskim paravojnim jedinicama i policijskim jedinicama koje su zatim učestvovale u zločinima za koje tereti ova optužnica. 19. Radovan STOJIČIĆ zvani "Badža, kao zamenik ministra unutrašnjih poslova Srbije i načelnik Službe javne bezbednosti, komandovao je, rukovodio ili na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad specijalnim snagama MUP-a Srbije i dobrovoljačkim jedinicama koje su učestvovale u zločinima navedenim u ovoj optužnici. Pored toga, obezbeđivao je oružje, finansijska sredstva, obuku ili drugu znatnu pomoć ili podršku srpskim paravojnim jedinicama i policijskim jedinicama koje su zatim učestvovale u zločinima navedenim u ovoj optužnici. 20. Milan MARTIĆ, kao "sekretar Sekretarijata unutrašnjih poslova" takozvane Srpske autonomne oblasti (u daljnjem tekstu: SAO) Krajine od 4. januara 1991. do 29. maja 1991. godine; kao "ministar odbrane" SAO Krajine od 29. maja 1991. do 27. juna 1991. godine; i kao "ministar unutrašnjih poslova" SAO Krajine (kasnije "Republike Srpske Krajine") od 27. juna 1991. do januara 1994. godine, osnovao je, komandovao, rukovodio i na drugi način vršio efektivnu kontrolu nad pripadnicima svojih policijskih snaga (poznatih pod nazivima "Martićeva policija , "Martićeva milicija", martićevci", "policija SAO Krajine" ili "milicija SAO Krajine") koje su zatim učestvovale u zločinima navedenim u ovoj optužnici. 21. Željko RAŽNATOVIĆ zvani "Arkan" je 1990. godine osnovao i postao komandant Srpske dobrovoljačke garde, paravojne jedinice obično zvane arkanovci ili Arkanovi tigrovi, koja je u vreme na koje se odnosi ova optužnica dejstvovala u Bosni i Hercegovini i učestvovala u zločinima za koje tereti ova optužnica. Pored toga, držao je značajnu vojnu bazu u Erdutu, u Hrvatskoj, u kojoj je imao funkciju komandanta. I druge paravojne formacije i jedinice TO-a obučavane su u ovoj bazi i zatim učestvovale u zločinima za koje tereti ova optužnica. 22. Vojislav ŠEŠELJ, kao predsednik Srpske radikalne stranke (SRS), najmanje od februara 1991. godine pa tokom čitavog vremenskog perioda na koji se odnosi ova optužnica, regrutovao je ili na drugi način pružao znatnu pomoć ili podršku srpskim paravojnim jedinicama poznatim pod nazivom "šešeljevci" ili "Šešeljevi ljudi", koje su činile zločine navedene u ovoj optužnici. Pored toga, otvoreno je zagovarao i podstrekavao stvaranje "Velike Srbije" nasiljem i drugim protivpravnim sredstvima, te aktivno učestvovao u ratnoj propagandi i širenju međunacionalne mržnje. 23. Od 1987. do kraja 2000. godine, Slobodan MILOŠEVIĆ je bio dominantna politička ličnost u Srbiji i SFRJ/SRJ. Stekao je kontrolu nad svim aspektima vlasti u Srbiji, uključujući policiju i državne službe bezbednosti. Pored toga, zadobio je kontrolu nad političkim rukovodstvima Kosova, Vojvodine i Crne Gore. 24. U svojstvu predsednika Srbije i zahvaljujući svom rukovodećem položaju u SPS-u, Slobodan MILOŠEVIĆ je vršio efektivnu kontrolu ili je imao znatan uticaj na gorenavedene učesnike u udruženom zločinačkom poduhvatu te je, bilo sam bilo u sprezi s njima te drugim znanim i neznanim osobama, efektivno kontrolisao ili u znatnoj meri uticao na postupke saveznog Predsedništva SFRJ i kasnije SRJ, Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije (u daljnjem tekstu: MUP), JNA, Vojske Jugoslavije (u daljnjem tekstu: VJ) i VRS-a, kao i srpskih paravojnih grupa. 25. Slobodan MILOŠEVIĆ, delujući sam ili u sprezi s drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, učestvovao je u udruženom zločinačkom poduhvatu na sledeće načine: a) Vršio je efektivnu kontrolu nad elementima JNA i VJ koji su učestvovali u planiranju, pripremi, omogućavanju i vršenju prisilnog uklanjanja većine nesrba, pre svega bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, iz velikih delova teritorije Bosne i Hercegovine. b) Pružao je finansijsku, logističku i političku podršku VRS-u. Te snage su zatim učestvovale u izvršenju udruženog zločinačkog poduhvata činjenjem zločina koji predstavljaju kršenje odredbi članova 2, 3, 4 i 5 Statuta Međunarodnog suda. c) Vršio je znatan uticaj na političko rukovodstvo Republike Srpske i pomagao mu u planiranju, pripremanju, omogućavanju i izvršenju preuzimanja vlasti u opštinama u Bosni i Hercegovini, a zatim prisilnog uklanjanja većine nesrba, pre svega bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, iz tih opština. d) Učestvovao je u planiranju i pripremanju preuzimanja vlasti u opštinama u Bosni i Hercegovini, a zatim prisilnog uklanjanja većine nesrba, pre svega bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, iz tih opština. Pružao je finansijsku, materijalnu i logističku podršku neophodnu za takvo preuzimanje vlasti. e) Učestvovao je u formiranju, finansiranju, snabdevanju, podržavanju i rukovođenju specijalnim snagama Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije. Te specijalne snage učestvovale su u izvršenju udruženog zločinačkog poduhvata činjenjem zločina koji predstavljaju kršenje odredbi članova 2, 3, 4 i 5 Statuta Međunarodnog suda. f) Učestvovao je u obezbeđivanju finansijske, logističke i političke podrške i rukovođenja srpskim neregularnim ili paravojnim snagama. Te snage učestvovale su u izvršenju udruženog zločinačkog poduhvata činjenjem zločina koji predstavljaju kršenje odredbi članova 2, 3, 4 i 5 Statuta Međunarodnog suda. g) Kontrolisao je, manipulisao ili se na drugi način služio državnim sredstvima javnog informisanja u Srbiji za širenje preuveličanih i neistinitih poruka o nacionalno motivisanim napadima bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata na srpski narod, kako bi se među Srbima koji žive u Srbiji, Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini stvorila atmosfera straha i mržnje, koja je doprinela prisilnom uklanjanju većine nesrba, pre svega bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, iz velikih delova teritorije Bosne i Hercegovine. 26. Slobodan MILOŠEVIĆ je svesno i hotimično učestvovao u ovom udruženom zločinačkom poduhvatu, i pritom bio svestan predvidivih posledica tog poduhvata. Po tom osnovu, on za ove zločine snosi individualnu krivičnu odgovornost po članu 7(1) Statuta Međunarodnog suda, pored odgovornosti koju po istom članu snosi za to što je planirao, podsticao, naredio ili na drugi način pomagao i podržavao planiranje, pripremu i izvršenje ovih zločina. Član 7(3) Statuta Međunarodnog suda 27. Slobodan MILOŠEVIĆ, za vreme dok se nalazio na položajima nadređene vlasti, takođe snosi individualnu krivičnu odgovornost za dela i propuste svojih podređenih, u skladu sa članom 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Nadređeni je odgovoran za krivična dela svojih podređenih ako je znao ili je bilo razloga da zna da se njegovi podređeni spremaju da čine takva dela ili da su ih počinili, a nadređeni nije preduzeo neophodne i razumne mere da spreči takva dela ili kazni počinioce. 28. Najkasnije od marta 1991. do 15. juna 1992. godine, Slobodan MILOŠEVIĆ je vršio efektivnu kontrolu nad četiri člana srpskog bloka u Predsedništvu SFRJ. Te četiri osobe bile su Borisav JOVIĆ, predstavnik Republike Srbije; Branko KOSTIĆ, predstavnik Republike Crne Gore; Jugoslav KOSTIĆ, predstavnik Autonomne Pokrajine Vojvodine; i Sejdo BAJRAMOVIĆ, predstavnik Autonomne Pokrajine Kosovo i Metohija. Slobodan MILOŠEVIĆ je koristio Borisava JOVIĆA i Branka KOSTIĆA kao svoje glavne posrednike u Predsedništvu i preko njih rukovodio postupcima "srpskog bloka". Od 1. oktobra 1991. godine, u odsustvu predstavnika Hrvatske, Slovenije, Makedonije i Bosne i Hercegovine u Predsedništvu, četiri člana srpskog bloka vršili su vlast Predsedništva, uključujući i njegovo ovlašćenje kolektivnog "vrhovnog komandanta" JNA. Ovo "krnje Predsedništvo" bespogovorno je izvršavalo politiku Slobodana MILOŠEVIĆA. Savezno predsedništvo imalo je efektivnu kontrolu nad JNA kao njen "vrhovni komandant", kao i nad drugim jedinicama pod nadzorom JNA. Generali Veljko KADIJEVIĆ i Blagoje ADŽIĆ, koji su rukovodili snagama JNA u Bosni i Hercegovini i nadzirali ih, održavali su stalnu komunikaciju s optuženim i konsultovali se sa njim. 29. Dana 27. aprila 1992. formiran je Vrhovni savet odbrane. Sve vreme na koje se odnosi ova optužnica, Slobodan MILOŠEVIĆ je bio član Vrhovnog saveta odbrane i imao znatan uticaj i kontrolu nad drugim članovima Saveta. Vrhovni savet odbrane i predsednik SRJ imali su de iure kontrolu nad JNA i zatim nad VJ-om. Pored svojih ovlašćenja de iure, tokom celog perioda na koji se odnosi ova optužnica, Slobodan MILOŠEVIĆ je vršio de facto kontrolu nad JNA i VJ-om putem kontrole nad visokim oficirima tih dveju vojski. 30. Slobodan MILOŠEVIĆ, shodno članu 7(3) Statuta Međunarodnog suda, stoga snosi individualnu krivičnu odgovornost za učešće pripadnika jedinica JNA, VJ-a i drugih jedinica pod nadzorom JNA u zločinima opisanim u ovoj optužnici. 31. Od trenutka kada je došao na vlast u Srbiji, Slobodan MILOŠEVIĆ je kontrolisao ključne funkcionere u MUP-u Srbije, između ostalih Radmila BOGDANOVIĆA i Zorana SOKOLOVIĆA koji su, u različitim periodima, bili ministri unutrašnjih poslova Srbije. Imao je kontrolu i nad Jovicom STANIŠIĆEM i Frankom SIMATOVIĆEM, visokim funkcionerima DB-a. Preko ovih funkcionera, Slobodan MILOŠEVIĆ je sprovodio efektivnu kontrolu nad službenicima MUP-a, uključujući DB, koji su rukovodili i davali podršku akcijama specijalnih snaga i srpskih paravojnih formacija koje su dejstvovale u Bosni i Hercegovini. Optuženi Slobodan MILOŠEVIĆ stoga snosi individualnu krivičnu odgovornost po članu 7(3) Statuta Međunarodnog suda za učešće pripadnika MUP-a Srbije, uključujući DB, u zločinima opisanim u ovoj optužnici.
OPTUŽBE: TAČKE 1 i 2 GENOCID ILI SAUČESNIŠTVO U GENOCIDU 32. Od 1. marta 1992. ili približno od tog datuma pa do 31. decembra 1995, Slobodan MILOŠEVIĆ, delujući sam ili u sprezi sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, planirao je, podsticao, naredio, počinio ili na drugi način pomagao i podržavao planiranje, pripremu i izvršenje uništenja, u celosti ili delimično, nacionalne, etničke, rasne ili verske grupe bosanskih Muslimana odnosno bosanskih Hrvata kao takve, na teritorijima u Bosni i Hercegovini, uključujući: Bijeljinu, Bosanski Novi, Bosanski Šamac, Bratunac, Brčko, Doboj, Foču, Sarajevo (Ilijaš), Ključ, Kotor-Varoš, Sarajevo (Novi grad), Prijedor, Rogaticu, Sanski Most, Srebrenicu, Višegrad, Vlasenicu i Zvornik. Uništavanje tih grupa sprovedeno je: a) Rasprostranjenim ubijanjem hiljada bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata tokom i nakon preuzimanja vlasti na teritorijama u Bosni i Hercegovini, uključujući i gorenabrojana područja, kao što je precizirano u Prilogu A ove optužnice. Na mnogim ovim područjima su za egzekucije naročito birani obrazovani i ugledni pripadnici tih grupa, često prema unapred pripremljenim spiskovima. Nakon pada Srebrenice u julu 1995, gotovo svi zarobljeni muškarci i mladići, bosanski Muslimani, ukupno nekoliko hiljada lica, pogubljeni su na mestima gde su zarobljeni ili na mestima na koja su prebacivani radi egzekucije. b) Ubijanjem hiljada bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata u zatočeničkim objektima u Bosni i Hercegovini, uključujući objekte u gorenabrojanim područjima, kao što je precizirano u Prilogu B ove optužnice. c) Nanošenjem teških telesnih i duševnih povreda bosanskim Muslimanima i bosanskim Hrvatima za vreme njihovog zatočenja u zatočeničkim objektima u Bosni i Hercegovini, uključujući objekte u gorenabrojanim područjima, kao što je precizirano u Prilogu C ove optužnice. Pripadnici tih grupa, tokom svog zatočeništva u zatočeničkim objektima i prilikom ispitivanja na tim mestima, u policijskim stanicama i kasarnama, bili su stalno podvrgavani nehumanim delima ili prisiljavani da ih gledaju, uključujući ubistvo, seksualno nasilje, mučenje i premlaćivanje. d) Zatočenjem hiljada bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata u zatočeničkim objektima u Bosni i Hercegovini, uključujući objekte u gorenabrojanim područjima, u životnim uslovima sračunatim da dovedu do delimičnog fizičkog uništenja ovih grupa, odnosno gladovanjem, zagađenom vodom, prisilnim radom, neadekvatnom lekarskom negom i konstantnim fizičkim i psihičkim nasiljem. Ovim delima i propustima, Slobodan MILOŠEVIĆ je počinio: Tačka 1: GENOCID, kažnjiv po članovima 4(3)(a) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda; ili Tačka 2: SAUČESNIŠTVO U GENOCIDU, kažnjivo po članovima 4(3)(e) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda.
TAČKA 3 PROGONI 33. Od 1. marta 1992. ili približno od tog datuma pa do 31. decembra 1995, Slobodan MILOŠEVIĆ, delujući sam ili u sprezi sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, planirao je, podsticao, naredio, počinio ili na drugi način pomagao i podržavao planiranje, pripremu ili izvršenje progona nesrba, pre svega bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, na teritoriji Banje Luke, Bihaća, Bijeljine, Bileće, Bosanske Dubice, Bosanske Gradiške, Bosanske Krupe, Bosanskog Novog, Bosanskog Petrovca, Bosanskog Šamca, Bratunca, Brčkog, Čajniča, Čelinca, Doboja, Donjeg Vakufa, Foče, Gacka, Goražda, Sarajeva (Hadžića), Sarajeva (Ilidže), Sarajeva (Ilijaša), Ključa, Kalinovika, Kotor-Varoši, Nevesinja, Sarajeva (Novog grada), Sarajeva (Novog Sarajeva), Sarajeva (Pala), Prijedora, Prnjavora, Rogatice, Rudog, Sanskog Mosta, Šekovića, Šipova, Sokoca, Srebrenice, Teslića, Trebinja, Sarajeva (Trnova), Višegrada, Vlasenice, Sarajeva (Vogošće) i Zvornika. 34. Tokom čitavog tog perioda, srpske snage, koje su se sastojale od jedinica JNA, VJ-a i VRS-a, lokalnih jedinica TO-a, jedinica lokalnog MUP-a i MUP-a Srbije, te paravojnih jedinica iz Srbije i Crne Gore, napadale su i preuzimale kontrolu nad gradovima i selima u tim područjima. Nakon preuzimanja vlasti, srpske snage, u saradnji sa lokalnim srpskim vlastima, uspostavile su režim progona smišljen da se nesrpsko civilno stanovništvo istera sa tih područja. 35. Ovi progoni činjeni su na osnovu diskriminacije po političkoj, rasnoj ili verskoj pripadnosti i obuhvatali su: a) Istrebljenje ili ubistvo hiljada bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrpskih civila, uključujući žene i starije osobe, na područjima navedenim gore u tekstu, o čemu se detalji iznose u Prilozima A i B ove optužnice. b) Dugotrajno i rutinsko zatvaranje i zatočavanje hiljada bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrpskih civila u zatočeničke objekte u Bosni i Hercegovini i van nje, o čemu se detalji iznose u Prilogu C ove optužnice. c) Uspostavljanje i održavanje nehumanih životnih uslova za bosanske Muslimane, bosanske Hrvate i druge nesrpske civile u gore pomenutim zatočeničkim objektima. Ti životni uslovi bili su surovi, a karakterisalo ih je nečovečno postupanje, prenatrpanost, gladovanje, prisilni rad i sistematsko fizičko i psihičko zlostavljanje koje je uključivalo mučenje, premlaćivanja i seksualno nasilje. d) Dugotrajan i čest prisilni rad bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrpskih civila iz ovih zatočeničkih objekata. Prisilni rad obuhvatao je kopanje grobova i rovova, te druge vidove fizičkog rada na frontu. e) Okrutno i nečovečno postupanje sa bosanskim Muslimanima, bosanskim Hrvatima i drugih nesrpskim civilima tokom i nakon preuzimanja vlasti u gorenavedenim opštinama. To nečovečno postupanje uključivalo je, ali se nije ograničavalo na seksualno nasilje, mučenje, fizičko i psihičko zlostavljanje i prisiljavanje na život u nehumanim uslovima. f) Uvođenje restriktivnih i diskriminacionih mera protiv bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrba, kao što je ograničavanje slobode kretanja; uklanjanje sa položaja vlasti u institucijama lokalne uprave i u policiji; otpuštanje sa posla; samovoljni pretresi njihovih kuća; uskraćivanje prava na sudski postupak i uskraćivanje prava na ravnopravno korištenje javnih službi, uključujući i adekvatnu zdravstvenu zaštitu. g) Premlaćivanje i pljačkanje bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrpskih civila. h) Prisilno premeštanje i deportaciju hiljada bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrpskih civila sa gorenavedenih teritorija, na lokacije van teritorija pod srpskom vlašću, kao što je opisano u paragrafima 40 i 41, te u Prilogu D ove optužnice. i) Oduzimanje i pljačku imovine u vlasništvu bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrpskih civila. j) Namerno i bezobzirno uništavanje domova i druge javne i privatne imovine bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, njihovih kulturnih i verskih ustanova, istorijskih spomenika i drugih svetih mesta, kao što je opisano u paragrafu 42. k) Sprečavanje dostave humanitarne pomoći, naročito medicinskog materijala i hrane, u enklave u okruženju Bihać, Goražde, Srebrenicu i Žepu, te uskraćivanje vode civilima blokiranim u tim enklavama, u nameri da se stvore nepodnošljivi životni uslovi. Ovim delima i propustima, Slobodan MILOŠEVIĆ je počinio: Tačka 3: Progone na političkoj, rasnoj i verskoj osnovi, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članovima 5(h) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda.
TAČKE od 4 do 7 ISTREBLJENJE, UBISTVO I HOTIMIČNO LIŠAVANJE ŽIVOTA
36. Od 1. marta 1992. ili približno od tog datuma pa do 31. decembra 1995, Slobodan MILOŠEVIĆ, delujući sam ili u sprezi sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, planirao je, podsticao, naredio, počinio ili na drugi način pomagao i podržavao planiranje, pripremu ili izvršenje istrebljenja, ubistva i hotimičnog lišavanja života nesrba, pre svega bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata koji su živeli na teritoriji Banje Luke, Bihaća, Bijeljine, Bileće, Bosanske Gradiške, Bosanske Krupe, Bosanskog Novog, Bosanskog Petrovca, Bosanskog Šamca, Bratunca, Brčkog, Čajniča, Čelinca, Doboja, Foče, Gacka, Sarajeva (Ilijaša), Ključa, Kalinovika, Kotor-Varoši, Nevesinja, Sarajeva (Novog grada), Prijedora, Prnjavora, Rogatice, Rudog, Sanskog Mosta, Sokoca, Srebrenice, Teslića, Višegrada, Vlasenice i Zvornika. Istrebljenje, ubistvo i hotimično lišavanje života tih grupa sprovedeno je: a) Ubijanjem bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrba u njihovim gradovima i selima, tokom i nakon preuzimanja vlasti na gorenavedenim teritorijama, uključujući i one navedene u Prilogu A ove optužnice. b) Ubijanjem bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrba u zatočeničkim objektima, te tokom deportacije ili prisilnog premeštanja, uključujući i one precizirane u Prilogu B ove optužnice. Tim delima i propustima, Slobodan MILOŠEVIĆ je počinio: Tačka 4: Istrebljenje, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članu 5(b) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 5: Ubistvo, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članu 5(a) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 6: Hotimično lišavanje života, TEŠKU POVREDU ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949, kažnjivu po članu 2(a) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 7: Ubistvo, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, sankcionisano zajedničkim članom 3(1)(a) Ženevskih konvencija iz 1949, kažnjivo po članu 3 te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda.
TAČKE od 8 do 15 PROTIVPRAVNO ZATOČENJE, ZATVARANJE, MUČENJE, HOTIMIČNO NANOŠENJE VELIKIH PATNJI, DRUGA NEHUMANA DELA 37. Od 1. marta 1992. ili približno od tog datuma pa do 31. decembra 1995, Slobodan MILOŠEVIĆ, delujući sam ili u sprezi sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, planirao je, podsticao, naredio, počinio ili na drugi način pomagao i podržavao planiranje, pripremu ili izvršenje protivpravnog zatočenja ili zatvaranja u nehumanim uslovima bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrba na teritoriji Banje Luke, Bihaća, Bijeljine, Bileće, Bosanske Dubice, Bosanske Krupe, Bosanskog Novog, Bosanskog Petrovca, Bosanskog Šamca, Bratunca, Brčkog, Čajniča, Čelinca, Doboja, Donjeg Vakufa, Foče, Gacka, Ključa, Kalinovika, Kotor-Varoši, Nevesinja, Prijedora, Prnjavora, Rogatice, Rudog, Sanskog Mosta, Sokoca, Teslića, Višegrada, Vlasenice i Zvornika. 38. Srpske vojne snage, koje su se sastojale od jedinica JNA, VJ-a, VRS-a, TO-a i paravojnih jedinica koje su delovale u saradnji sa osobljem lokalne policije i lokalnim srpskim vlastima, uhapsile su i zatočile hiljade bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrpskih civila sa gorenavedenih područja. Ti civili držani su u kraćem ili dužem zatočeništvu, a glavni takvi objekti nabrojani su u Prilogu C ove optužnice. 39. Životni uslovi u tim zatočeničkim objektima bili su surovi, a karakterisalo ih je nečovečno postupanje, prenatrpanost, gladovanje, prisilni rad, neadekvatna lekarska nega i sistematsko fizičko i psihičko zlostavljanje koje je uključivalo mučenje, premlaćivanje i seksualno nasilje. Ovim delima i propustima, Slobodan MILOŠEVIĆ je počinio: Tačka 8: Zatvaranje, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članovima 5(e) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 9: Mučenje, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članovima 5(f) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 10: Nehumana dela, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članovima 5(i) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 11: Protivpravno zatočenje, TEŠKU POVREDU ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949, kažnjivu po članovima 2(g) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 12: Mučenje, TEŠKU POVREDU ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949, kažnjivu po članovima 2(b) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 13: Hotimično nanošenje velikih patnji, TEŠKU POVREDU ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949, kažnjivu po članovima 2(c) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 14: Mučenje, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, sankcionisano zajedničkim članom 3(1)(a) Ženevskih konvencija iz 1949, kažnjivo po članovima 3 te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 15: Okrutno postupanje, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, sankcionisano zajedničkim članom 3(1)(a) Ženevskih konvencija iz 1949, kažnjivo po članovima 3 te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda.
TAČKE od 16 do 18 DEPORTACIJA I NEHUMANA DELA (PRISILNA PREMEŠTANJA) 40. Od 1. marta 1992. ili približno od tog datuma pa do 31. decembra 1995, Slobodan MILOŠEVIĆ, delujući sam ili u sprezi sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, planirao je, podsticao, naredio, počinio ili na drugi način pomagao i podržavao planiranje, pripremu ili izvršenje protivpravnog prisilnog premeštanja, koje se takođe u daljnjem tekstu, gde je tako napomenuto, kvalifikuje kao deportacija, desetina hiljada civila bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrba iz mesta njihovih zakonskih prebivališta na teritoriji Banje Luke (deportacija), Bihaća, Bijeljine, Bileće (deportacija), Bosanske Dubice, Bosanske Gradiške, Bosanske Krupe, Bosanskog Novog, Bosanskog Petrovca, Bosanskog Šamca (deportacija), Bratunca, Brčkog, Čajniča, Čelinca, Doboja, Donjeg Vakufa, Foče, Gacka (deportacija), Sarajeva (Hadžića), Sarajeva (Ilidže), Sarajeva (Ilijaša), Ključa, Kalinovika, Kotor-Varoši, Nevesinja, Sarajeva (Novog grada), Sarajeva (Novog Sarajeva), Sarajeva (Pala), Prijedora, Prnjavora, Rogatice, Rudog (deportacija), Sanskog Mosta, Šekovića, Šipova, Sokoca, Srebrenice, Teslića, Trebinja, (Sarajeva) Trnova, Višegrada, Vlasenice, Sarajeva (Vogošće) i Zvornika (deportacija), na druga područja u Bosni i Hercegovini i van nje. Detalji takvih dela i propusta opisani su u Prilogu D. 41. Da bi ostvarile ovaj cilj, srpske snage koje su se sastojale od JNA, VJ-a, VRS-a i TO-a, paravojnih jedinica koje su delovale u saradnji sa osobljem lokalne policije, lokalnim srpskim vlastima i specijalnim snagama Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije pod efektivnom kontrolom Slobodana MILOŠEVIĆA ili drugih učesnika u udruženom zločinačkom poduhvatu, pokorile su sela i gradove u Bosni i Hercegovini i zajedno s drugim članovima SDS-a učestvovale u razoružavanju nesrpskog stanovništva. Nakon toga su ti gradovi i sela, uključujući i mesta u kojima su se stanovnici povinovali i nisu pružali otpor, bili napadnuti. Namera ovih napada bila je da se nesrpsko stanovništvo natera da beži. Preuzevši kontrolu nad gradovima i selima, srpske snage su najčešće sakupljale preostalo nesrpsko stanovništvo i prisilno ga iseljavale sa tih mesta. U drugim prilikama, srpske snage su u saradnji sa lokalnim srpskim vlastima uvodile restriktivne i diskriminacione mere za nesrpsko stanovništvo i pokretale kampanju terora smišljenu da se ono istera sa te teritorije. Nesrbi koji su ostali većinom su na kraju bili deportovani ili prisilno premešteni iz svojih domova. Ovim delima i propustima, Slobodan MILOŠEVIĆ je počinio: Tačka 16: Deportaciju, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članovima 5(d) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 17: Nehumana dela (prisilna premeštanja), ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članovima 5(i) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 18: Protivpravnu deportaciju ili premeštanje, TEŠKU POVREDU ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949, kažnjivu po članovima 2(g) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda.
TAČKE od 19 do 22 BEZOBZIRNO RAZARANJE, PLJAČKA JAVNE ILI PRIVATNE IMOVINE 42. Od 1. marta 1992, ili približno od tog datuma, do 31. decembra 1995, Slobodan MILOŠEVIĆ, delujući sam ili u sprezi sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, planirao je, podsticao, naredio, počinio ili na drugi način pomagao i podržavao planiranje, pripremu ili izvršenje bezobzirnog razaranja i pljačke javne i privatne imovine bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugog nesrpskog stanovništva na teritoriji Banje Luke, Bihaća, Bijeljine, Bileće, Bosanske Dubice, Bosanske Gradiške, Bosanske Krupe, Bosanskog Novog, Bosanskog Petrovca, Bosanskog Šamca, Bratunca, Brčkog, Čajniča, Čelinca, Doboja, Donjeg Vakufa, Foče, Gacka, Sarajeva (Hadžića), Sarajeva (Ilidže), Sarajeva (Ilijaša), Ključa, Kalinovika, Kotor-Varoši, Nevesinja, Sarajeva (Novog grada), Sarajeva (Novog Sarajeva), Sarajeva (Pala), Prijedora, Prnjavora, Rogatice, Rudog, Sanskog Mosta, Šekovića, Šipova, Sokoca, Srebrenice, Teslića, Sarajeva (Trnova), Trebinja, Višegrada, Vlasenice, Sarajeva (Vogošće) i Zvornika. To namerno i bezobzirno razaranje i pljačka nisu bili opravdani vojnom nuždom, a obuhvatali su: a) Oduzimanje i pljačku imovine koja pripada bosanskim Muslimanima, bosanskim Hrvatima i drugim nesrpskim civilima, uključujući i iznuđeno potpisivanje dokumenata kojim se oni odriču svojih vlasničkih prava. b) Namerno i bezobzirno uništavanje kuća i druge imovine u vlasništvu bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugih nesrpskih civila. To uništavanje korišćeno je kao sredstvo da se nesrbi nateraju da izbegnu iz mesta koja su bila njihova zakonska prebivališta i da se spreči njihov kasniji povratak. c) Namerno i bezobzirno uništavanje verskih i kulturnih objekata zajednice bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata uključujući, između ostalog, džamije, crkve, biblioteke, školske ustanove i kulturne centre. Ovim delima i propustima, Slobodan MILOŠEVIĆ je počinio: Tačka 19: Uništavanje i oduzimanje imovine velikih razmera koje nije opravdano vojnom nuždom, a sprovedeno je protivpravno i bezobzirno, TEŠKU POVREDU ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949, kažnjivu po članovima 2(d) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 20: Bezobzirno razaranje sela ili pustošenje koje nije opravdano vojnom nuždom, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kažnjivo po članovima 3(b) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 21: Hotimično uništavanje ili hotimično nanošenje štete istorijskim spomenicima i ustanovama namenjenim obrazovanju ili religiji, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kažnjivo po članovima 3(d) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 22: Pljačku javne ili privatne imovine, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kažnjivo po članovima 3(e) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda.
TAČKE od 23 do 29 UBISTVO, HOTIMIČNO LIŠAVANJE ŽIVOTA, HOTIMIČNO NANOŠENJE VELIKIH PATNJI, OKRUTNO POSTUPANJE, NAPADI NA CIVILE 43. Od aprila 1992. do novembra 1995, Slobodan MILOŠEVIĆ, delujući sam ili u sprezi sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, planirao je, podsticao, naredio, počinio ili na drugi način pomagao i podržavao planiranje, pripremu ili izvršenje vojne kampanje granatiranja iz artiljerijskih oruđa i minobacača, te dejstvovanjem snajpera po civilnim područjima Sarajeva i na civilno stanovništvo grada, u kojoj su poginule ili bile ranjene hiljade civila svih uzrasta i oba pola. 44. U tom vremenskom periodu, Sarajevsko-romanijski korpus VRS-a, pod efektivnom kontrolom Radovana KARADŽIĆA i generala Ratka MLADIĆA, pokrenuo je napad na Sarajevo velikih razmera u kome je grad četrdeset i četiri meseca bio podvrgnut granatiranju i snajperskoj vatri, uglavnom sa položaja na okolnim brdima, odakle se pružao neometan pogled na Sarajevo. 45. Sarajevsko-romanijski korpus je sprovodio dugotrajnu kampanju granatiranja i snajperske vatre na Sarajevo u kojoj su civili namerno uzimani za metu ili bili izloženi bezobzirnom otvaranju vatre na mesta za koja se znalo da na njima borave civili. Među žrtvama ove kampanje bili su civili koji su, između ostalog, radili u bašticama, stajali u redu za hleb ili vodu, prisustvovali sahranama, kupovali na pijacama, vozili se tramvajima, sakupljali drva. U Prilogu E ove optužnice opisani su pojedinačni incidenti granatiranja. U Prilogu F navedeni su pojedinačni incidenti dejstvovanja snajpera. Ovim delima i propustima, Slobodan MILOŠEVIĆ je počinio: Tačka 23: Ubistvo, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članovima 5(a) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 24: Nehumana dela, ZLOČIN PROTIV ČOVEČNOSTI, kažnjiv po članovima 5(i) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 25: Hotimično lišavanje života, TEŠKU POVREDU ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949, kažnjivu po članovima 2(a) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 26: Hotimično nanošenje velikih patnji, TEŠKU POVREDU ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949, kažnjivu po članovima 2(c) te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 27: Ubistvo, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, sankcionisano zajedničkim članom 3(1)(a) Ženevskih konvencija iz 1949, kažnjivo po članovima 3 te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 28: Okrutno postupanje, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, sankcionisano zajedničkim članom 3(1)(a) Ženevskih konvencija iz 1949, kažnjivo po članovima 3 te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Tačka 29: Napade na civile, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, sankcionisano članom 51(2) Dopunskog protokola I i članom 13(2) Dopunskog protokola II Ženevskih konvencija iz 1949, kažnjivo po članovima 3 te 7(1) i 7(3) Statuta Međunarodnog suda. OPŠTI PRAVNI NAVODI: 46. Sva dela i propusti navedeni u ovoj optužnici dogodili su se na teritoriji bivše Jugoslavije. 47. Sve vreme na koje se odnosi ova optužnica, u Bosni i Hercegovini je postojalo stanje međunarodnog oružanog sukoba i delimične okupacije. 48. Sva dela i propusti koji se stavljaju na teret kao teške povrede Ženevskih konvencija iz 1949. dogodili su se tokom međunarodnog oružanog sukoba i delimične okupacije Bosne i Hercegovine. Sva takva dela i propusti počinjeni su protiv lica zaštićenih Ženevskim konvencijama. 49. Sva dela i propusti koji se u vezi sa uništavanjem imovine stavljaju na teret kao teške povrede Ženevskih konvencija iz 1949. odnose se na "zaštićenu imovinu" iz odgovarajućih odredbi Ženevskih konvencija. 50. Sve vreme na koje se odnosi ova optužnica Slobodan MILOŠEVIĆ se morao pridržavati zakona i običaja koji regulišu vođenje oružanih sukoba, uključujući Ženevske konvencije iz 1949. i njihove Dopunske protokole. 51. Svako ponašanje koje se stavlja na teret kao zločin protiv čovečnosti bilo je deo rasprostranjenog i sistematskog napada uperenog protiv bosanskih Muslimana, bosanskih Hrvata i drugog nesrpskog civilnog stanovništva u velikim delovima Bosne i Hercegovine.
DODATNE ČINJENICE: 52. U novembru 1990, u Bosni i Hercegovini su održani višestranački izbori. Na republičkom nivou, SDA (Stranka demokratske akcije), stranka bosanskih Muslimana, osvojila je 86 mesta; SDS, stranka bosanskih Srba, osvojila je 72 mesta, a HDZ (Hrvatska demokratska zajednica) osvojila je 44 mesta u Skupštini. 53. Centralna ideja političkog programa SDS-a, onako kako su ga formulisali vođe stranke, među ostalima Radovan KARADŽIĆ, Momčilo KRAJIŠNIK i Biljana PLAVŠIĆ, bilo je ujedinjenje svih Srba u jednoj državi. SDS je izdvajanje Bosne i Hercegovine iz SFRJ smatrao pretnjom srpskim interesima. 54. Dana 5. februara 1991, Skupština Republike Srbije donela je "Zakon o ministarstvima" na predlog Slobodana MILOŠEVIĆA. Ovim zakonom je u vladi Srbije osnovano dvadeset "ministarstava", među kojima i Ministarstvo za veze sa Srbima van Srbije. Ovo ministarstvo je pomoglo SDS-u da uspostavi Srpsku Republiku Bosnu i Hercegovinu. 55. Rezultati izbora održanih u novembru 1990. značili su da SDS, kako vreme bude odmicalo, neće moći mirnim putem da zadrži Republiku Bosnu i Hercegovinu u onome što je postajalo Jugoslavija pod srpskom dominacijom. Posledica je bila to da se u određenim područjima Bosne i Hercegovine sa srpskom većinom, srpski narod počeo organizovati u formalne regionalne strukture koje su nazivali "zajednicama opština". U aprilu 1991. godine formirana je Zajednica opština Bosanske Krajine, sa sedištem u Banjoj Luci. 56. U martu 1991. rad kolektivnog Predsedništva SFRJ bio je blokiran zbog nekoliko pitanja, među kojima je bilo i pitanje uvođenja vanrednog stanja u Jugoslaviji. Članovi Predsedništva iz Republike Srbije, Republike Crne Gore, Autonomne Pokrajine Vojvodine i Autonomne Pokrajine Kosovo i Metohija dali su ostavke na svoja mesta. U svom govoru od 16. marta 1991. koji je emitovala televizija, Slobodan MILOŠEVIĆ, u svojstvu predsednika Republike Srbije, izjavio je da je sa Jugoslavijom završeno i da Srbiju više ne obavezuju odluke saveznog Predsedništva. 57. Dana 25. marta 1991, Slobodan MILOŠEVIĆ i Franjo TUĐMAN sastali su se u Karađorđevu i razgovarali o podeli Bosne i Hercegovine između Srbije i Hrvatske. 58. Dana 25. juna 1991. Slovenija i Hrvatska su proglasile nezavisnost. Dana 26. juna 1991, JNA je intervenisala u Sloveniji. U leto 1991. počele su borbe u Hrvatskoj. 59. U avgustu 1991, Radovan KARADŽIĆ je uveo tajni sistem veza između mesnih odbora i Glavnog odbora SDS-a, te sa Republikom Srbijom. Tajna procedura veza proglašena je obaveznom za slanje izveštaja i naredbi. 60. Ujesen 1991. JNA je počela povlači da svoje snage iz Hrvatske. Snage pod kontrolom JNA počele su da se razmeštaju u Bosni i Hercegovini. Mnogi od tih vojnika razmešteni su u područja u kojima nije bilo garnizona ni drugih objekata JNA. 61. Kako se nastavljao rat u Hrvatskoj, postajalo je sve verovatnije da će i Bosna i Hercegovina proglasiti nezavisnost od SFRJ. SDS, uviđajući da neće moći da spreči otcepljenje Bosne i Hercegovine od SFRJ, počeo je da stvara zasebni srpski entitet u Bosni i Hercegovini. U periodu od septembra do novembra 1991, formirano je nekoliko srpskih autonomnih oblasti (SAO), od kojih su neke nastale na osnovu gore pomenutih zajednica opština. 62. Dana 12. septembra 1991. proglašena je Srpska autonomna oblast Hercegovina. Dana 16. septembra 1991, Skupština Zajednice opština Bosanske Krajine proglasila je Autonomnu regiju Krajina. Do 21. novembra 1991, među srpskim autonomnim oblastima i autonomnim regijama bile su Autonomna regija Krajina, SAO Hercegovina, SAO Romanija-Birač, SAO Semberija i SAO Severna Bosna. 63. Dana 3. oktobra 1991, četiri člana Predsedništva SFRJ iz Srbije i Crne Gore (Borisav JOVIĆ, Jugoslav KOSTIĆ, Sejdo BAJRAMOVIĆ i Branko KOSTIĆ) preuzeli su funkciju Predsedništva SFRJ, prenebregnuvši dužnosti i odgovornosti članova Predsedništva iz Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Makedonije. 64. Dana 15. oktobra 1991, na sastanku kluba poslanika SDS-a, doneta je odluka o formiranju odvojene skupštine pod nazivom "Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini" koja je trebala da zaštiti srpske interese. 65. Dana 22. oktobra 1991. ili oko tog datuma Slobodan MILOŠEVIĆ, zajedno sa drugim učesnicima udruženog zločinačkog poduhvata, nastavio je da zagovara unitarnu srpsku državu kojom bi se upravljalo iz Beograda u Srbiji. Istog dana "krnje Predsedništvo" je pozvalo na mobilizaciju rezerviste u Srbiji i u "drugim regijama koje žele da ostanu u Jugoslaviji". 66. Na dan 26. oktobra 1991. ili oko tog datuma Radovan KARADŽIĆ je naredio opštu mobilizaciju TO-a i formiranje teritorijalnih jedinica u Srpskoj Republici Bosni i Hercegovini. 67. Dana 24. oktobra 1991, Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, u kojoj je dominirao SDS, donela je odluku o raspisivanju plebiscita srpskog naroda u Bosni i Hercegovini na kome će se odlučiti o ostajanju u zajedničkoj državi Jugoslaviji sa Srbijom, Crnom Gorom, Srpskom autonomnom oblasti Krajina, SAO Zapadnom Slavonijom i SAO Istočnom Slavonijom, Baranjom i zapadnim Sremom. 68. Dana 9. i 10. novembra 1991, bosanski Srbi su održali plebiscit o pitanju da li da Bosna i Hercegovina ostane u Jugoslaviji ili da postane nezavisna država. Rezultat je velikom većinom glasova pokazao da bosanski Srbi žele da ostanu u Jugoslaviji. 69. Dana 21. novembra 1991, Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini proglasila je delom teritorije savezne države Jugoslavije sve opštine, mesne zajednice i naseljena mesta u kojima je preko 50% osoba srpske nacionalnosti na plebiscitu glasalo za ostanak u toj državi, kao i ona mesta gde su se građani drugih nacionalnosti opredelili za ostanak u Jugoslaviji. 70. Dana 11. decembra 1991, Skupština srpskog naroda obratila se JNA sa konkretnim zahtevom da svim raspoloživim sredstvima, kao "integralni deo države Jugoslavije" zaštiti ona područja u Bosni i Hercegovini na kojima je sproveden plebiscit srpskog naroda i drugih građana o ostajanju u zajedničkoj jugoslovenskoj državi. 71. Dana 19. decembra 1991, SDS je izdao "Uputstvo o organizovanju i delovanju organa srpskog naroda u Bosni i Hercegovini u vanrednim okolnostima", koje je SDS-u poslužilo kao plan za preuzimanje vlasti u opštinama Bosne i Hercegovine. 72. Dana 9. januara 1992. Skupština srpskog naroda Bosne i Hercegovine usvojila je deklaraciju o proglašenju Srpske Republike Bosne i Hercegovine. Proglašeno je da teritorija te republike obuhvata područja srpskih autonomnih regija i oblasti i drugih srpskih etničkih celina u Bosni i Hercegovini, uključujući područja na kojima je srpski narod ostao u manjini zbog genocida koji je nad njim izvršen u Drugom svetskom ratu i proglašeno je da je u sastavu savezne države Jugoslavije. Dana 12. avgusta 1992, republika bosanskih Srba promenila je naziv u Republika Srpska. 73. Od 29. februara do 2. marta 1992, Bosna i Hercegovina je održala referendum o nezavisnosti. Na poziv SDS-a, većina bosanskih Srba je ovo glasanje bojkotovala. Referendum je završio time što je većina glasala za nezavisnost. 74. Dana 18. marta 1992, na 11. sednici Skupštine srpskog naroda donet je zaključak da se "za narednu sednicu pripreme predlozi za preuzimanje vlasti u Republici srpskog naroda Bosne i Hercegovine". 75. Počev od marta 1992. nadalje, srpske regularne i neregularne snage počele su da preuzimaju kontrolu nad područjima u Bosni i Hercegovini, uključujući i ona koja se navode u ovoj optužnici. 76. Dana 6. aprila 1992, Sjedinjene Američke Države i Evropska zajednica formalno su priznale nezavisnost Bosne i Hercegovine. 77. Dana 27. aprila 1992, Srbija i Crna Gora su proglasile novu Saveznu Republiku Jugoslaviju, koju su proglasile državom naslednicom Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. 78. Dana 12. maja 1992, na 16. sednici Skupštine srpskog naroda Bosne i Hercegovine, Radovan KARADŽIĆ je objavio šest strateških ciljeva srpskog naroda u Bosni i Hercegovini. Jedan od tih ciljeva bio je eliminisanje reke Drine kao granice između srpskih država. Na toj istoj sednici, general Ratko MLADIĆ je rekao Skupštini da neće biti moguće odvojiti Srbe od nesrba tako što će nesrbi sami otići sa te teritorije. Upozorio je da svaki pokušaj u tom smislu znači genocid. 79. Dana 15. maja 1992, Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija je u rezoluciji broj 752 zahtevao da odmah prestanu svi oblici spoljnog mešanja u Bosni i Hercegovini od strane jedinica JNA i da se te jedinice povuku, stave pod kontrolu republičke vlade ili raspuste i razoružaju.
/potpis
na originalu/
[pečat Tužilaštva] Dana 22. novembra
2001. PRILOG
A
PRILOG
B
PRILOG
C
PRILOG
D
PRILOG
E
PRILOG
F
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||