|
MEĐUNARODNI KRIVIČNI
SUD PREDMET BR: IT-96-23/2-I
TUŽILAC MEĐUNARODNOG SUDA
DRUGA IZMIJENJENA OPTUŽNICA
Tužilac Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, na osnovu svog ovlašćenja iz člana 18 Statuta Međunarodnog suda, optužuje: RADOVANA STANKOVIĆA za ZLOČINE PROTIV ČOVJEČNOSTI i KRŠENJA ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kako slijedi: OSNOVNI PODACI 1.1 Grad i opština Foča nalaze se jugoistočno od Sarajeva u Bosni i Hercegovini, uz granicu sa Srbijom i Crnom Gorom. Prema popisu iz 1991. godine, Foča je imala 40.513 stanovnika, od čega 51,6% Muslimana, 45,3% Srba i 3,1 % ostalih nacionalnosti. Srpske snage su pokrenule napad velikog opsega na nesrpsko civilno stanovništvo, pri čemu su se prve vojne akcije zbile 8. aprila 1992. u gradu Foči. Srpske snage su uz podršku artiljerije i teškog naoružanja zauzimale dio po dio Foče. Preuzimanje vlasti u Foči završeno je 16. ili 17. aprila 1992. Okolna sela su ostala pod opsadom do sredine jula 1992. 1.2 Kad su osigurali kontrolu nad gradovima i selima, srpska vojska, policija, paravojne snage, u nekim slučajevima čak i srpski seljani, počeli su da pljačkaju ili pale kuće i stanove Muslimana, te da sakupljaju i zarobljavaju Muslimane. U tom su procesu neki Muslimani premlaćeni ili lišeni života. 1.3 Srpske snage su odvojile nesrpske muškarce od žena. Kazneno-popravni dom u Foči (dalje u tekstu: KP Dom), jedan od najvećih zatvora u bivšoj Republici Jugoslaviji, bio je glavni objekat u Foči za zatočenje muškaraca. Neki ljudi su u zatočeništvu proveli čak i dvije i po godine samo zato što su Muslimani. Muslimanske žene, djeca i stariji bili su zatočeni po kućama, stanovima i motelima u Foči i okolnim selima ili u centrima za duže ili kraće zatočenje kao što su Buk Bijela, gimnazija u Foči i sportska dvorana Partizan. Te žene i djevojke morale su da žive u nepodnošljivim higijenskim uslovima, gdje su ih zlostavljali na mnoge načine, pri čemu su mnoge od njih bile više puta silovane. 1.4 Neke od tih žena i djevojaka odvedene su iz ovih većih zatočeničkih centara u privatne stanove i kuće, kao što je kuća u ulici Osmana Đikića br. 16, poznata pod nazivom Karamanova kuća, ili kuća u Trnovači, gdje su bile primorane da kuhaju, čiste i poslužuju one koji su u tim kućama stanovali, a to su bili srpski vojnici. Te su žene i djevojke bile izložene višekratnom seksualnom zlostavljanju. Ne znajući za postojanje takvih pritvorskih objekata, Međunarodni komitet Crvenog krsta (MKCK) i druge organizacije nisu intervenisale. Stoga te zatočenice nisu mogle biti puštene ni razmijenjene. OPTUŽENI 2.1 RADOVAN STANKOVIĆ zvani "Raša", sin Todora, rođen 10. marta 1969. u selu Trebiča, opština Foča, bio je stalno nastanjen u Miljevini. RADOVAN STANKOVIĆ je bio vojnik Miljevinskog bataljona Fočanske taktičke brigade. Tokom perioda na koji se odnosi optužnica, komandant Miljevinskog bataljona bio je Pero Elez. RADOVAN STANKOVIĆ je bio odgovoran za Karamanovu kuću u Miljevini. OPŠTI NAVODI 3.1 Sve vrijeme na koje se odnosi ova optužnica, u Bosni i Hercegovini, na teritoriji bivše Jugoslavije, postojalo je stanje oružanog sukoba. 3.2 Sve vrijeme na koje se odnosi ova optužnica, optuženi su bili dužni da se pridržavaju zakona i običaja koji regulišu vođenje rata. 3.3 Ukoliko u daljnjem tekstu nije drugačije navedeno, sva djela i propusti navedeni u ovoj optužnici dogodili su se u razdoblju od aprila 1992. do novembra 1992. 3.4 U svakoj tački optužnice kojom se tereti za zločine protiv čovječnosti, koji su sankcionisani članom 5 Statuta Međunarodnog suda, navedena djela i propusti bili su dio rasprostranjenog napada širokih razmjera ili sistematskog napada usmjerenog protiv civilnog stanovništva, konkretno muslimanskog stanovništva opštine Foča. 3.5 Za identitet svjedoka i žrtava u ovoj optužnici se koriste šifrovana imena ili pseudonimi, kao što je FWS-87, ili inicijali, kao što su D.B. 3.6 Optuženi snosi individualnu odgovornost za krivična djela za koja je okrivljen u ovoj optužnici, po članu 7(1) Statuta Međunarodnog suda. Individualna krivična odgovornost obuhvata počinjenje, planiranje, podsticanje, naređivanje ili pomaganje i podržavanje planiranja, pripreme ili izvršenja bilo kojeg od niže navedenih djela i propusta. OPTUŽBE TAČKE 1-4 Porobljavanje i silovanje FWS-75, FWS-87, FWS-132,
FWS-190, A. S., 4.1 Pero Elez, vođa srpske paravojske na položaju regionalne vlasti, komandovao je Miljevinskim bataljonom koji je bio potčinjen Fočanskoj taktičkoj brigadi. Štab Miljevinskog bataljona bio je u motelu Miljevina. Neki vojnici pod komandom Pere Eleza, među kojima je bio i optuženi RADOVAN STANKOVIĆ, smjestili su se u napuštenoj kući jednog Muslimana koji se zvao Nusret Karaman. Dana 3. avgusta 1992. ili oko tog datuma, Dragoljub Kunarac, u dogovoru sa Perom Elezom, odveo je FWS-75, FWS-87, FWS-50 i D.B., kao što se navodi niže u paragrafu 5.1, iz kuće u ulici Osmana Đikića br. 16 u Miljevinu, gdje ih je predao Peri Elezu i njegovim ljudima, koji su ih, opet, premjestili u Karamanovu kuću. Karamanova kuća nalazi se u blizini štaba bataljona. Kasnije su i druge žene i djevojke zatočene u Karamanovoj kući. Neke od njih su imale svega dvanaest i četrnaest godina. U razdoblju od 3. avgusta 1992. ili oko tog datuma, pa do otprilike 30. oktobra 1992., u Karamanovoj kući ukupno je držano najmanje devet žena i djevojaka, među kojima su bile FWS-75, FWS-87, FWS-132, FWS 190, A. S., A. B., J. B., J. G. i, kao što je navedeno dalje u paragrafima 5.1-5.4, D. B. u razdoblju od 3. avgusta ili oko tog datuma, pa do kraja septembra 1992. RADOVAN STANKOVIĆ, zajedno sa barem još jednim srpskim vojnikom, Nikolom Brčićem, bio je zadužen za Karamanovu kuću, u kojoj su Muslimanke bile zatočene i seksualno zlostavljane u periodu od najmanje 3. avgusta 1992. ili oko tog datuma, pa do 30. oktobra 1992. ili oko tog datuma. 4.2 Za razliku od većih objekata za zatočavanje, poput sportske dvorane Partizan, u Karamanovoj kući zatočenice su imale dovoljno hrane. Nisu bile pod stražom niti su bile zaključane u kući. Zatočenice su čak imale ključ kojim su mogle zaključati vrata i spriječiti vojnike koji nisu pripadali grupi Pere Eleza da uđu. Pored toga zatočenicama je dat broj telefona motela u Miljevini i rečeno im je da nazovu taj broj u slučaju da neki vojnik pokuša ući u kuću bez odobrenja. Kada bi žene nazvale taj broj, došli bi ili RADOVAN STANKOVIĆ ili Pero Elez da spriječe ulazak drugih osoba u kuću. Iako zatočenice nisu bile pod stražom, nisu mogle pobjeći. Nisu imale kamo otići jer su bile okružene srpskim vojnicima i civilima. 4.3 FWS-75 i FWS-87 su zajedno s drugim ženama držane u Karamanovoj kući od 3. avgusta 1992. ili oko tog datuma do 30. oktobra 1992. ili približno tog datuma. RADOVAN STANKOVIĆ i srpski vojnici koji su stanovali u toj kući postupali su prema ženama i djevojkama kao prema ličnoj svojini. 4.4 Tokom cijelog perioda zatočeništva u Karamanovoj kući, FWS-75, FWS-87 i ostale zatočenice bile su izložene ponavljanim noćnim silovanjima i seksualnom zlostavljanju. Svi počinioci bili su srpski vojnici, pripadnici grupe Pere Eleza. Među vojnicima koji su često silovali FWS-87 (vaginalna i analna penetracija) bio je RADOVAN STANKOVIĆ. 4.5 FWS-75 i FWS-87 su prvi put silovane u Karamanovoj kući na dan 3. avgusta 1992. ili približno tog datuma, ubrzo nakon što su stigle. Jedan neidentifikovani vojnik silovao je FWS-75 (vaginalna penetracija), dok je RADOVAN STANKOVIĆ tog dana silovao FWS-87. 4.6 Pored silovanja i drugog seksualnog zlostavljanja, optuženi je redovno naređivao svim zatočenicama da rade za njega i druge srpske vojnike, da im peru uniforme, kuhaju i čiste kuću. FWS-87 su u tri navrata odvodili iz Karamanove kuće u druge zgrade u Miljevini. Tada je morala čistiti prostorije u tim zgradama, kuhati za vojnike i farbati prozorske okvire. Jednom od ta tri puta, kada je odvedena sa još jednom ženom, obje žene su seksualno zlostavljala dva crnogorska vojnika. 4.7 U Karamanovoj kući zatočenice su živjele u stalnom strahu za svoj život. Ako bi neka žena ili djevojka odbila da posluša naređenje, tukli bi je. Vojnici su ženama često govorili da će ih ubiti nakon što s njima završe, jer previše znaju. FWS-87 je sve vrijeme zatočeništva u Karamanovoj kući imala nagon za samoubistvom. 4.8 Gorepomenutim radnjama i propustima RADOVAN STANKOVIĆ je počinio: TAČKA 1 (Porobljavanje) Tačka 1: Porobljavanje, ZLOČIN PROTIV ČOVJEČNOSTI, kažnjiv po članu 5 (c) Statuta Međunarodnog suda. TAČKA 2 (Silovanje) Tačka 2: Silovanje, ZLOČIN PROTIV ČOVJEČNOSTI, kažnjiv po članu 5 (g) Statuta Međunarodnog suda. TAČKA 3 (Silovanje) Tačka 3: Silovanje, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kažnjivo po članu 3 Statuta Međunarodnog suda. TAČKA 4 (Povreda ličnog dostojanstva) Tačka 4:Povreda ličnog dostojanstva, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kažnjivo po članu 3 Statuta Međunarodnog suda. TAČKE 5-8 Silovanje i porobljavanje D. B. 5.1 Dana 3. avgusta 1992. ili približno tog datuma, Dragoljub Kunarac, u dogovoru sa Perom Elezom, odveo je D. B., zajedno sa FWS-75, FWS-87 i FWS-50, kao što je navedeno u paragrafu 4.1 gore, iz ulice Osmana Đikića br. 16 u Miljevinu, gdje ih je predao Peri Elezu i njegovim ljudima, koji su ih, opet, premjestili u Karamanovu kuću. Karamanova kuća nalazi se u blizini štaba bataljona. D. B. i ostale žene i djevojke bile su zatočene u Karamanovoj kući, kao što je opisano u paragrafima 4.1-4.7 gore. 5.2 Tokom cijelog perioda zatočeništva u Karamanovoj kući, D. B. i ostale zatočenice bile su izložene ponavljanim noćnim silovanjima i seksualnom zlostavljanju. Svi počinioci bili su srpski vojnici, pripadnici grupe Pere Eleza. Među vojnicima koji su često silovali D. B. (vaginalna i analna penetracija) bio je RADOVAN STANKOVIĆ. 5.3 D. B. je prvi put silovana u Karamanovoj kući ubrzo nakon što je tamo došla, na dan 3. avgusta 1992. ili približno tog datuma, a tog dana ju je silovao RADOVAN STANKOVIĆ. 5.4 RADOVAN STANKOVIĆ je odveo D. B. iz Karamanove kuće krajem septembra 1992. Tokom perioda u kojem je bila u Karamanovoj kući, to jest od 3. avgusta 1992. ili oko tog datuma, pa do kraja septembra 1992., D. B. je bila podvrgavana postupcima opisanim u paragrafima 4.1-4.7, te optužba ovim ponavlja i uvrštava navode u vezi s postupanjem RADOVANA STANKOVIĆA prema D. B. u Karamanovoj kući tokom tog perioda. 5.5 Nakon što je krajem septembra 1992. odveo D. B. iz Karamanove kuće, RADOVAN STANKOVIĆ ju je prvo na desetak dana odveo u jedan stan u Miljevini, a potom ju je premjestio u jedan stan u zgradi "Lepa Brena" u Foči. Svo to vrijeme RADOVAN STANKOVIĆ je prema D. B. postupao kao prema ličnoj svojini, tjerao je da radi i ponavljano je seksualno zlostavljao. RADOVAN STANKOVIĆ je 3. novembra 1992. pustio D. B. u Crnu Goru. 5.6 Gorepomenutim radnjama i propustima RADOVAN STANKOVIĆ je počinio: TAČKA 5 (Porobljavanje) Tačka 5: Porobljavanje, ZLOČIN PROTIV ČOVJEČNOSTI, kažnjiv po članu 5 (c) Statuta Međunarodnog suda. TAČKA 6 (Silovanje) Tačka 6: Silovanje, ZLOČIN PROTIV ČOVJEČNOSTI, kažnjiv po članu 5 (g) Statuta Međunarodnog suda. TAČKA 7 (Silovanje) Tačka 7: Silovanje, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kažnjivo po članu 3 Statuta Međunarodnog suda. TAČKA 8 (Povreda ličnog dostojanstva) Tačka 8: Povreda ličnog dostojanstva, KRŠENJE ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kažnjivo po članu 3 Statuta Međunarodnog suda.
|