|
MEĐUNARODNI KRIVIĆNI SUD ZA BIVŠU JUGOSLAVIJU PREDMET BR. IT-99-36-I
DODATNO IZMIJENJENA OPTUŽNICA
RADOSLAVA BRĐANINA i MOMIRA TALIĆA za GENOCID, ZLOČINE PROTIV ČOVJEČNOSTI, TEŠKE POVREDE ŽENEVSKIH KONVENCIJA IZ 1949. i KRŠENJA ZAKONA I OBIČAJA RATOVANJA, kako slijedi: OPŠTI PODACI 1. U novembru 1990. godine u Bosni i Hercegovini su održani demokratski izbori. Postojale su tri velike stranke, a svaka se poistovjećivala sa po jednom od tri glavne populacijske grupe u Bosni i Hercegovini. Stranka demokratske akcije, SDA, uglavnom je smatrana nacionalnom strankom bosanskih Muslimana. Srpska demokratska stranka, SDS, smatrala se glavnom srpskom nacionalnom strankom. Hrvatska demokratska zajednica, HDZ, prvenstveno se smatrala hrvatskom nacionalnom strankom. Na republičkom nivou, najviše poslaničkih mjesta u republičkoj skupštini osvojio je SDA, zatim SDS, pa HDZ. Preostala mjesta u skupštini podijelile su ostale stranke, među kojima je bila i bivša komunistička stranka. 2. U vrijeme izbora 1990. godine već su bile očite poteškoće u zajednici republika unutar bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ("SFRJ"). Rezultati izbora značili su da SDS, kako vrijeme bude odmicalo, neće imati dovoljno političke moći da političkim putem zadrži Republiku Bosnu i Hercegovinu u Jugoslaviji u kojoj dominiraju Srbi. Rezultat je bio taj da su se određena područja u Bosni i Hercegovini počela organizovati u formalne regionalne strukture, koristeći pritom koncept "zajednica opština" koje su bile predviđene jugoslovenskim ustavnim uređenjem iz 1974. godine. U aprilu i maju 1991. godine formirana je Zajednica opština Bosanske krajine sa sjedištem u Banjoj Luci. Ta zajednica je imala srpski politički program. 3. Slovenija i Hrvatska su 25. juna 1991. proglasile nezavisnost od Jugoslavije. U ljeto 1991. u Hrvatskoj je izbio rat između Jugoslovenske narodne armije (u daljem tekstu: "JNA") i hrvatskih oružanih snaga. Borbe su trajale do kraja 1991. godine. 4. Kako je rat u Hrvatskoj odmicao, postajalo je sve vjerovatnije da će i Bosna i Hercegovina proglasiti nezavisnost od SFRJ. SDS je, shvativši da neće moći zadržati Bosnu i Hercegovinu u Jugoslaviji, počeo stvarati odvojeni srpski entitet u Bosni i Hercegovini. U septembru i oktobru 1991. godine, zajednice opština spomenute u paragrafu 2 gore transformisane su u srpske autonomne oblasti, a među njima i Zajednica opština Bosanska krajina, koja je približno 16. septembra 1991. godine postala Autonomna regija Krajina (u daljem tekstu: "ARK"). ARK će obuhvatati (između ostalih) i sljedeće opštine: Banja Luka, Bihać-Ripač, Bosanska Dubica, Bosanska Gradiška, Bosanska Krupa, Bosanski Novi, Bosanski Petrovac, Čelinac, Donji Vakuf, Ključ, Kotor Varoš, Prijedor, Prnjavor, Sanski Most, Šipovo i Teslić. Opštine Bihać-Ripač, Bosanska Krupa, Donji Vakuf, Ključ, Kotor Varoš, Prijedor i Sanski Most imale su manjinsko srpsko stanovništvo. 5. Dana 24. oktobra 1991. godine konstituisana je odvojena Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, u kojoj je dominirao SDS. Dana 9. januara 1992. ta skupština je usvojila deklaraciju o proglašenju Srpske Republike Bosne i Hercegovine. Proglašeno je da teritorija te republike obuhvata "područja srpskih autonomnih regija i oblasti i drugih srpskih etničkih cjelina u Bosni i Hercegovini, uključujući i područja na kojima je srpski narod ostao u manjini zbog genocida koji je nad njim izvršen u Drugom svjetskom ratu" i da je u sastavu savezne jugoslovenske države. Tako je geografsko područje AR Krajine postalo dio Srpske Republike Bosne i Hercegovine. Dana 12. avgusta 1992. naziv republike bosanskih Srba promijenjen je u naziv Republika Srpska. 6. Rukovodstvo SDS-a je znatnu zastupljenost bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata u stanovništvu područja za koja se tvrdilo da pripadaju republici bosanskih Srba doživljavalo kao veliku prepreku stvaranju te države. Zbog toga je stvaranje te države i obezbjeđivanje državnih granica u krajnjoj liniji značilo i trajno odstranjivanje, ili "etničko čišćenje", gotovo cjelokupnog stanovništva bosanskih Hrvata i bosanskih Muslimana. 7. Rukovodstvo bosanskih Srba funkcionisalo je na tri nivoa: republičkom, regionalnom i opštinskom. Vođe srpskih nacionalista (uključujući i SDS) u regiji ARK počeli su od 1991. godine da zastupaju i šire propagandu koja je bosanske Muslimane i bosanske Hrvate prikazivala kao fanatike koji namjeravaju da počine genocid nad srpskim narodom kako bi ostvarili kontrolu nad Bosnom i Hercegovinom. Cilj te propagande bio je da se kod srpskog naroda izgradi podrška programu SDS-a i da se među Srbima stvori spremnost da čine zločine nad svojim komšijama pod parolom odbrane srpskog naroda. Dana 19. decembra 1991, SDS je izdao "Uputstvo o organizovanju i djelovanju organa srpskog naroda u Bosni i Hercegovini u vanrednim okolnostima", koje će SDS-u poslužiti kao nacrt za preuzimanje vlasti u opštinama. 8. Počev od marta 1992., vojne i paravojne jedinice, jedinice teritorijalne odbrane (u daljem tekstu: "TO"), policijske jedinice i civili koje su te snage naoružale (u daljem tekstu: "snage bosanskih Srba") ostvarile su kontrolu nad opštinama koje su ušle u sastav ARK-a, kako su navedene u paragrafu 4, i drugim opštinama. Logističku podršku, organizaciju i rukovođenje u preuzimanju vlasti i događajima koji su uslijedili pružili su SDS, vojno i policijsko rukovodstvo, te krizni ili ratni štab. 9. Krizni štabovi su formirani po uzoru na slična tijela koja su postojala u sistemu odbrane SFRJ, a bilo je zamišljeno da preuzmu svu izvršnu vlast u vrijeme rata ili vanrednog stanja kada skupština, inače najviši organ vlasti, ne može da funkcioniše. 10. Krizni štabovi su formirani na regionalnom i opštinskom nivou vlasti kao tijela koja će biti odgovorna za koordinaciju i sprovođenje najvećeg dijela operativne faze plana etničkog čišćenja republike bosanskih Srba i koja će preuzeti vlast i upravu u regijama i opštinama. Dana 5. maja 1992. godine zvanično je objavljeno osnivanje Kriznog štaba Autonomne regije Krajina, a Radoslav BRĐANIN je postao predsjednik. Momir TALIĆ je bio član tog Kriznog štaba. Dana 18. maja 1992., Krizni štab ARK-a proglasio je da su krizni štabovi u opštinama najviši organ vlasti u opštini. Dana 26. maja 1992., Krizni štab ARK-a proglasio se najvišim organom vlasti u AR Krajini i izjavio da su njegove odluke obavezujuće za sve krizne štabove u opštinama. Između ostalog, Krizni štab je preuzeo kontrolu nad medijima i nastavio propagandnu kampanju protiv ne-Srba, kao ključno sredstvo u sprovođenju gore spomenutog plana. 11. Dana 31. maja 1992. i 10. juna 1992. godine, po naređenju Radovana Karadžića, u svojstvu predsjednika Predsjedništva Srpske Republike Bosne i Hercegovine, krizni štabovi su preimenovani u ratna predsjedništva, a kasnije u ratna povjereništva u opštinama. Ratna predsjedništva/ratna povjereništva u suštini su zadržala istu strukturu i ista ovlašćenja koja su imali krizni štabovi, i za njih se u javnosti i dalje uobičajeno upotrebljavao naziv "krizni štab" (u daljnjem tekstu, izraz "krizni štab" odnosiće se i na ratna predsjedništva, odnosno ratna povjereništva, ovisno o vremenskom kontekstu). 12. Dana 12. maja 1992. zasjedala je Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini. Sjednici su, među ostalim, prisustvovali i Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ. Na toj sjednici su donesene odluke o osnivanju odvojene srpske države u Bosni i Hercegovini, osnivanju predsjedništva i srpskim ciljevima u Bosni i Hercegovini. Donesena je i odluka o stvaranju vojske Srpske Republike Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: "VRS"). Kao posljedica te odluke, jedinice JNA koje su tada još bile u Bosni i Hercegovini transformisane su u komande nove vojske, VRS-a. Međutim, VRS je zadržala čvrste veze sa JNA (preimenovanu u Vojsku Jugoslavije (u daljem tekstu: "VJ")). Dana 19. maja 1992., Momir TALIĆ je postao komandant 1. krajiškog korpusa VRS-a. Od maja 1992. godine jedinice 1. krajiškog korpusa angažovale su se u vojnim operacijama u opštinama na teritoriji ARK-a. 13. Radoslav BRĐANIN, kao predsjednik Kriznog štaba AR Krajine i istaknuti član SDS-a, i Momir TALIĆ kao komandant 1. krajiškog korpusa i član Kriznog štaba AR Krajine, sprovodili su politiku uključivanja ARK-a u srpsku državu. Implementacija te politike zahtijevala je trajno uklanjanje muslimanskog i hrvatskog naroda u Bosni i uništavanje njihove kulture u opštinama u kojima su oni živjeli stoljećima.
14. Radoslav BRĐANIN je rođen 9. februara 1948. godine u selu Popovac, opština Čelinac, Bosna i Hercegovina. Po zanimanju je inžinjer građevinarstva i do 1990. godine radio je u građevinarstvu. Godine 1990. kao poslanik SDS-a Čelinac izabran je u Vijeće opština u Skupštini Bosne i Hercegovine. Dana 25. aprila 1991. godine izabran je za prvog potpredsjednika Skupštine Zajednice opština Bosanska krajina. U oktobru 1991. godine postao je poslanik u Skupštini srpskog naroda Bosne i Hercegovine, a zatim je 5. maja 1992. imenovan za predsjednika Kriznog štaba ARK-a. Dana 15. septembra 1992. godine imenovan je za ministra za građevinarstvo, saobraćaj i komunalne djelatnosti i vršioca dužnosti potpredsjednika Vlade Republike Srpske. 15. Momir TALIĆ je rođen 15. jula 1942. godine u Piskavici u Bosni i Hercegovini. Dana 25. jula 1961. godine stupio je u Jugoslovensku narodnu armiju (JNA) kao profesionalni vojni starješina sa specijalizacijom za oklopno-mehanizovane jedinice. Dana 26. jula 1991., Momir TALIĆ je postavljen na dužnost (u činu pukovnika) u 5. korpus JNA u Banjoj Luci kao načelnik štaba/zamjenik komandanta korpusa. Na toj je dužnosti ostao do 19. marta 1992., a u toku perioda u kojem je obavljao dužnost načelnika štaba/zamjenika komandanta, unaprijeđen je u čin general-majora. Dana 19. marta 1992. godine, Momir TALIĆ je postavljen na dužnost komandanta 5. korpusa JNA koji je, 19. maja 1992. godine, preimenovan u 1. krajiški korpus VRS-a. Dana 5. maja 1992., Momir TALIĆ je postao član Kriznog štaba ARK-a. Momir TALIĆ je unaprijeđen u čin general-potpukovnika 31. decembra 1992., i ostao komandant 1. krajiškog korpusa tokom sukoba u Bosni i Hercegovini. Dana 27. juna 1997. godine, Momir TALIĆ je unaprijeđen u čin general-pukovnika, najviši čin u VRS-u, a 16. februara 1998. postavljen je na dužnost načelnika generalštaba, najvišu dužnost u VRS-u, na koju je stupio 6. marta 1998.
I NADREĐENOST 16. Radoslav BRĐANIN je bio istaknuti član SDS-a i tijesno povezan, kroz svoje političke položaje, sa Predsjedništvom Srpske Republike Bosne i Hercegovine. Kao takav, od najranijih početaka je imao vodeću ulogu u preuzimanju vlasti od strane SDS-a, a posebno u kampanji propagande koja je bila suštinska komponenta SDS-ovog plana za stvaranje srpske države. 17. Stvaranje srpske države uključivalo je i kampanju smišljenu s ciljem da se trajno odstrani, silom ili zastrašivanjem, nesrpsko stanovništvo iz područja koja su trebala biti dio te države. Na svojim položajima, najprije u Skupštini opština Bosanske krajine, a zatim i na položaju predsjednika Kriznog štaba ARK-a, Radoslav BRĐANIN je imao vodeću ulogu u toj kampanji. Radoslav BRĐANIN je omogućio etničko čišćenje time što je obezbijedio da svi instrumenti državne moći (masmediji, državne službe, državna kontrola nad stambenom politikom, zdravstvo, policija, sudstvo, sredstva za proizvodnju, zapošljavanje) budu u rukama organa vlasti i onih osoba koje su predano podržavale etnički čistu srpsku državu. Radoslav BRĐANIN je potpisivao odluke i naređenja Kriznog štaba AR Krajine, koji je sa svoje strane usmjeravao i podsticao djelovanje kriznih štabova na opštinskom nivou, gdje su neki od članova kriznih štabova bili direktno uključeni u činjenje navedenih krivičnih djela. 18. U odnosu na ta krivična djela, koja su počinili članovi opštinskih kriznih štabova ili pripadnici oružanih snaga pod kontrolom rukovodstva bosanskih Srba, a za koje je logistička podrška obezbijeđena posredovanjem kriznih štabova, Radoslav BRĐANIN je znao ili je bilo razloga da zna da će takva krivična djela biti počinjena, ili da su već počinjena, a on nije preduzeo nužne i razumne mjere da takva djela spriječi ni da kazni njihove počinioce. 19. General Momir TALIĆ je bio komandant 5. korpusa JNA od 19. marta 1992. i nakon njegove pretvorbe u 1. krajiški korpus od 19. maja 1992. (u daljem tekstu: "korpus"). Svaki od pet korpusa VRS-a imao je komandanta korpusa i štab komande, a svi su bili podređeni generalu MLADIĆU i Glavnom štabu VRS-a. 20. Kao komandant 5. korpusa i 1. krajiškog korpusa od 19. maja 1992., na osnovu svojih ovlašćenja regulisanih raznim vojnim propisima i uputstvima (među ostalim, Pravilo kopnene vojske JNA (privremeno) iz 1990. godine, Propisi o odgovornosti komandanta korpusa kopnene vojske u vrijeme mira 1990., Zakon o vojsci Srpske Republike Bosne i Hercegovine od 1. juna 1992), direktno ili preko svog načelnika štaba, pomoćnika, načelnika rodova i drugih oficira, komandovao je svim jedinicama 1. krajiškog korpusa i jedinicama pridodatim korpusu. General Momir TALIĆ je direktno kontrolisao rad komande korpusa; donosio odluke u vezi sa korpusom i podređenim jedinicama; davao zadatke svojim podređenima; izdavao naređenja, uputstva i naloge; obezbjeđivao da se ta naređenja, uputstva i nalozi sprovode i snosio punu odgovornost za njihovo izvršavanje; pratio situaciju na području u zoni odgovornosti korpusa; osiguravao protok informacija prema višim komandama, tijelima civilnih vlasti i organima policije; i bio općenito odgovoran za situaciju u korpusu i postupanje korpusa. 21. U periodu od maja do decembra 1992. godine, popunjenost 1. krajiškog korpusa značajno je uvećana mobilizacijom i uključivanjem bivših jedinica teritorijalne odbrane (koje su preimenovane u lake brigade) u sastav korpusa. U decembru 1992. godine, jedinice pod komandom Momira TALIĆA uključivale su sljedeće jedinice:
22. Da bi se olakšalo i unaprijedilo komandovanje i rukovođenje jedinicama i kontrola nad teritorijom, korpus je ustanovio i određeni broj privremenih sastava. Među njima su bili:
23. 5. korpus JNA/1. krajiški korpus imao je geografski definisanu zonu odgovornosti nastalu 1992. godine. Osim opština Bihać-Ripač i Bosanski Petrovac, sve opštine o kojima se u paragrafu 4 govori kao o sastavu Autonomne regije Krajina bile su direktno u zoni odgovornosti korpusa ili su ušle u zonu odgovornosti korpusa kad je ona 1992. proširena, ili su u tim opštinama 1992. godine djelovale jedinice korpusa. 24. General Momir TALIĆ je kao komandant 5. korpusa JNA/1. krajiškog korpusa i kao član Kriznog štaba AR Krajina koristio snage pod svojom komandom, povremeno u sadejstvu sa policijom, paravojnim jedinicama, snagama drugih korpusa JNA/VRS-a i drugim tijelima civilne vlasti, da bi sproveo plan da se stvori i obezbijedi srpska država i razdvoje etničke zajednice u Bosni i Hercegovini. Sprovođenje tog plana bila je kampanja uspostavljanja kontrole nad svim opštinama, napadanja i razaranja nesrpskih sela, ubijanja i terorisanja nesrpskog stanovništva i izdvajanje, deportacija i trajno odstranjivanje onih ne-Srba koji se nisu podredili srpskim vlastima. 25. Kao komandant 5. korpusa JNA i kasnije, kao komandant 1. krajiškog korpusa, general Momir TALIĆ je bio lično odgovoran za to da obezbijedi da jedinice pod njegovom komandom poštuju i primjenjuju međunarodnopravne propise koji regulišu vođenje rata. Osim toga, general Momir TALIĆ je naređenjem višeg organa bio izričito obavezan da pokreće postupak za izricanje zakonskih sankcija onim pojedincima pod svojom komandom koji su prekršili međunarodno ratno pravo. 26. Na osnovu "Propisa o primjeni međunarodnog ratnog prava u Oružanim snagama SFRJ" (objavljeno 1988.), general Momir TALIĆ je znao da, ako ne spriječi ili ne kazni bilo kakvo grupno ili pojedinačno kršenje međunarodnog humanitarnog prava, snosi ličnu odgovornost za takvo kršenje prava. Štaviše, na osnovu istih tih propisa znao je da uzastopnim propuštanjem da pokrene postupak protiv takvih grupa ili pojedinaca postaje podstrekač ili saučesnik u takvom kršenju međunarodnog humanitarnog prava. 27. Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ su učestvovali
u krivičnom poduhvatu, svaki u svojoj ulozi onako kako su one opisane
u paragrafima od 17 do 28, čija je zajednička svrha bilo trajno
odstranjivanje većine stanovnika bosanskih Muslimana i bosanskih
Hrvata sa teritorije planirane srpske države, među ostalim i u opštinama
nabrojanim u paragrafu 4. Taj poduhvat je postojao najkasnije od osnivanja
Skupštine srpskog naroda u Bosni i Hercegovini 24. oktobra 1991., i postojao
je kroz cijeli period sukoba u Bosni i Hercegovini, sve do potpisivanja
Daytonskog sporazuma 1995. godine. U tom poduhvatu je učestvovao
veoma velik broj pojedinaca, uključujući Radoslava BRĐANINA
i Momira TALIĆA, druge članove Kriznog štaba AR Krajina,
rukovodstvo srpske republike, među ostalim Radovana KARADŽIĆA,
Momčila KRAJIŠNIKA i Biljanu PLAVŠIĆ, te SDS, članove Skupštine
Autonomne regije Krajina i Izvršnog vijeća Skupštine, srpske krizne
štabove opština AR Krajine, vojsku Republike Srpske, srpske paravojne
snage i druge. Nakon raspuštanja Kriznog štaba ARK-a, Radoslav BRĐANIN
i Momir TALIĆ su nastavili sprovoditi taj poduhvat, svaki
u svojoj ulozi u strukturama vlasti bosanskih Srba. Svako krivično
djelo navedeno u tačkama od 1 do 12 ove optužnice bilo je prirodna
i predvidljiva posljedica tog poduhvata. OPŠTI NAVODI 28. Sva djela i propusti za koje se u ovoj optužnici tereti kao za genocid ili saučesništvo u genocidu počinjeni su s namjerom da se, u cijelosti ili djelimično, bosanski Muslimani i bosanski Hrvati unište kao nacionalna, etnička, rasna ili vjerska grupa kao takva. 29. Sva djela i propusti za koje se u ovoj optužnici tereti kao za zločine protiv čovječnosti bili su dio široko rasprostranjenog ili sistematskog napada uperenog protiv bosanskomuslimanskog i bosanskohrvatskog civilnog stanovništva Bosne i Hercegovine. 30. Za sve vrijeme na koje se odnosi ova optužnica u Republici Bosni i Hercegovini postojalo je stanje oružanog sukoba i djelimične okupacije. U periodu koji je predmetno vrijeme ove optužnice, oružane snage Republike Srpske djelovale su pod opštom kontrolom i u korist Savezne Republike Jugoslavije (Srbija i Crna Gora). Dakle, oružani sukob u Bosni i Hercegovini između bosanskih Srba i centralnih vlasti Bosne i Hercegovine bio je međunarodni oružani sukob. 31. Sva djela i propusti koji se u ovoj optužnici navode kao teške povrede Ženevskih konvencija iz 1949. (u daljnjem tekstu: "teške povrede"), dogodili su se za vrijeme tog oružanog sukoba i djelimične okupacije Bosne i Hercegovine. 32. I jedan i drugi optuženi bili su obavezni da se pridržavaju zakona i običaja koji regulišu vođenje oružanih sukoba, uključujući Ženevske konvencije iz 1949. i njihove dopunske protokole. 33. I jedan i drugi optuženi individualno su odgovorni za zločine za koje ih tereti ova optužnica, u skladu sa članom 7(1) Statuta Međunarodnog suda. Individualna krivična odgovornost uključuje planiranje, podsticanje, naređivanje, činjenje ili pomaganje i podržavanje, na neki drugi način, planiranja, pripreme i izvršenja bilo kojeg od zločina navedenih u članovima 2, 3, 4 i 5 Statuta Međunarodnog suda. 34. I jedan i drugi optuženi, za vrijeme dok su bili na položaju u vlasti kako je opisano u prethodnim paragrafima, krivično su odgovorni i za djela koja su počinili njihovi podređeni, prema članu 7(3) Statuta Međunarodnog suda. Nadređeni je odgovoran za djela svojih podređenih ako je znao ili je bilo razloga da zna da se njegovi podređeni spremaju počiniti takva djela ili da su to već učinili, a on nije preduzeo nužne i razumne mjere da takva djela spriječi ili da kazni njihove počinioce.
TAČKE 1 i 2 35. Povezujući paragrafe 16-34 sa tačkama 1 i 2 optužnice, tužilac ih ponovo navodi i uvrštava u sadržaje ovih tačaka. 36. Približno od 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ, djelujući individualno ili u saradnji međusobno i sa drugima, planirali su, podsticali, naređivali, počinili ili pomagali i podržavali, na neki drugi način, planiranje, pripremu ili izvršenje kampanje čiji je cilj bio da se bosanski Muslimani i bosanski Hrvati unište, u cijelosti ili djelimično, kao nacionalna, etnička, rasna ili vjerska grupa kao takva u opštinama navedenim u paragrafu 4 kao dio ARK-a, a koja je na najekstremniji način došla do izražaja u opštinama Bosanski Novi, Ključ, Kotor Varoš, Prijedor i Sanski Most. 37. Nakon preuzimanja političke vlasti u opštinama navedenim u paragrafu 4, sprovođenje navedene kampanje uključivalo je:
38. Ubistva bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata od strane snaga bosanskih Srba uključuju među ostalim:
39. Vlasti bosanskih Srba oformile su vojne i civilne logore i zatočeničke objekte u opštinama. Nakon napada na opštine, snage bosanskih Srba sakupljale su na hiljade civila, bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, i prisiljavale ih da pješače do sabirališta gdje su ih okupljali za prebacivanje u logore i zatočeničke objekte. Tokom tih marševa, bosanske Muslimane i bosanske Hrvate su izdvajali iz kolona i pogubljivali ih. Uslovi u tim logorima i zatočeničkim objektima bili su često brutalni i nehumani. 40. Logori i zatočenički objekti, u kojima je radio i kojima je upravljao vojni i policijski kadar, pod rukovodstvom kriznih štabova i VRS-a, uključuju među ostalim:
41. Ubistva bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata od strane snaga bosanskih Srba u logorima i zatočeničkim objektima uključuju među ostalim:
Nanošenje teške tjelesne ili duševne povrede 42. U logorima i zatočeničkim objektima, snage bosanskih Srba i drugi kojima je omogućen pristup u logore, podvrgavali su zatočenike, bosanske Muslimane i bosanske Hrvate iz navedenih opština, fizičkom i psihičkom nasilju koje je uključivalo mučenje, batinanje oružjem, seksualno zlostavljanje i prisustvovanje nehumanim djelima, uključujući ubistva, nanoseći im time teške tjelesne ili duševne povrede. Posljedica tih nehumanih djela jeste ta da je, u periodu od 1. aprila do 31. decembra 1992. godine, veliki broj bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata izgubio život u tim zatočeničkim objektima. Uslovi sračunati da dovedu do fizičkog uništenja 43. Surovi i nehumani uslovi u logorima i zatočeničkim objektima uključivali su neadekvatnu ishranu (često jedva dovoljnu samo za puko preživljavanje) zagađenu vodu, nedovoljnu ili nepostojeću ljekarsku njegu, nezadovoljavajuće higijenske uslove i nedostatak prostora. 44. U periodu između približno 1. aprila 1992. i 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ znali su ili je bilo razloga da znaju da se snage bosanskih Srba pod njihovom kontrolom spremaju počiniti takva djela ili da su to već učinile, a oni nisu preduzeli nužne i razumne mjere da takva djela spriječe ili da kazne njihove počinioce. Svojim učešćem u tim djelima ili propustima Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ počinili su:
45. Povezujući paragrafe 16-34 u dosadašnjem tekstu i paragrafe 58-59 u tekstu koji slijedi sa tačkom 3 optužnice, tužilac ih ponovo navodi i uvrštava u sadržaj ove tačke. 46. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ, djelujući individualno ili u saradnji međusobno i sa drugima u rukovodstvu bosanskih Srba, planirali su, podsticali, naređivali, počinili ili pomagali i podržavali, na neki drugi način, planiranje, pripremu i izvršenje progona na političkoj, rasnoj i vjerskoj osnovi muslimanskog i hrvatskog stanovništva Bosne u opštinama navedenim u paragrafu 4 kao dio ARK-a. 47. Gore navedeno planiranje, priprema ili izvršenje progona uključivalo je među ostalim:
48. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ znali su ili je bilo razloga da znaju da se snage bosanskih Srba pod njihovom kontrolom spremaju počiniti takva djela ili da su to već učinile, a oni nisu preduzeli nužne i razumne mjere da takva djela spriječe ili da kazne njihove počinioce. Svojim učešćem u ovim djelima ili propustima Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ počinili su:
49. Povezujući paragrafe 16-34 i 35-43 sa tačkama 4 i 5 optužnice, tužilac ih ponovo navodi i uvrštava u sadržaj ovih tačaka. 50. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ, djelujući individualno i u saradnji međusobno i s drugima u rukovodstvu bosanskih Srba, planirali su, podsticali, naređivali, počinili ili pomagali i podržavali, na neki drugi način, planiranje, pripremu i izvršenje kampanje čiji je cilj bio istrebljenje bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, stanovnika opština navedenih u paragrafu 4 kao dio ARK-a. 51. U okviru gore navedene kampanje, snage bosanskih Srba lišile su života znatan broj bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata u selima i nesrpskim mjestima, u logorima i drugim zatočeničkim objektima i tokom deportacija ili prisilnih premještanja. 52. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ su znali, ili je bilo razloga da znaju, da se snage bosanskih Srba pod njihovom kontrolom spremaju počiniti takva djela ili da su to već učinile, a oni nisu preduzeli nužne i razumne mjere da takva djela spriječe ili da kazne njihove počinioce. Svojim učešćem u ovim djelima ili propustima Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ počinili su:
TAČKE 6 i 7 53. Povezujući paragrafe 16-34 i 42 i 43 sa tačkama 6 i 7 optužnice, tužilac ih ponovo navodi i uvrštava u sadržaj ovih tačaka. 54. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ, djelujući individualno ili u saradnji međusobno i s drugima u rukovodstvu bosanskih Srba planirali su, podsticali, naređivali, počinili ili pomagali i podržavali, na neki drugi način, planiranje, pripremu ili izvršenje kampanje terora čiji je cilj bio protjerivanje bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, stanovnika opština navedenih u paragrafu 4 kao dio ARK-a. 55. Izvršenje gore navedene kampanje uključivalo je namjerno nanošenje teškog bola ili patnji bosanskim Muslimanima ili bosanskim Hrvatima nečovječnim postupanjem koji je uključivalo seksualno zlostavljanje, silovanje, brutalno batinanje i druge oblike teškog maltretiranja u logorima, policijskim stanicama, kasarnama i privatnim domovima i drugim lokacijama, kao i tokom premještanja lica i deportacija. Stražari i druga lica u logoru, uključujući i pripadnike snaga bosanskih Srba, koristili su najrazličitija oružja prilikom tih batinanja. 56. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ znali su ili je bilo razloga da znaju da se snage bosanskih Srba pod njihovom kontrolom spremaju počiniti takva djela ili da su to već učinile, a oni nisu preduzeli nužne i razumne mjere da takva djela spriječe ili da kazne njihove počinioce. Svojim učešćem u ovim djelima ili propustima Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ počinili su:
TAČKE 8 i 9 57. Povezujući paragrafe 16-34 i 46-47 sa tačkama 8 i 9 optužnice, tužilac ih ponovo navodi i uvrštava u sadržaj ovih tačaka. 58. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ, djelujući individualno ili u saradnji međusobno i s drugima u rukovodstvu bosanskih Srba, planirali su, podsticali, naređivali, počinili ili pomagali i podržavali, na neki drugi način, planiranje, pripremu ili izvršenje kampanje čiji je cilj bio uklanjanje bosanskog muslimanskog i bosanskog hrvatskog stanovništva iz opština navedenih u paragrafu 4 kao dio ARK-a. 59. Sprovođenje gore navedene kampanje uključivalo je deportaciju ili prisilno premještanje velikog dijela bosanskog muslimanskog i bosanskog hrvatskog stanovništva iz područja u opštinama ARK-a, kako su navedene u paragrafu 4, u područja pod kontrolom legitimnih vlasti Bosne i Hercegovine (Travnik) i u Hrvatsku (Karlovac). Od početka aprila 1992. godine počelo je organizovano prisilno premještanje bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, stanovnika tih opština. Prisilno premještanje i deportacije organizovale su policijske snage bosanskih Srba i drugi opštinski organi bosanskih Srba, djelujući po uputstvima kriznih štabova. U mnogim slučajevima, ne-Srbi su morali potpisati dokumente u kojima je stajalo da svu svoju imovinu prepuštaju republici bosanskih Srba, kako bi dobili dozvolu za odlazak ili bili pušteni iz zatočeničkih objekata. 60. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ znali su ili je bilo razloga da znaju da se snage bosanskih Srba pod njihovom kontrolom spremaju počiniti takva djela ili da su to već učinile, a oni nisu preduzeli nužne i razumne mjere da takva djela spriječe ili da kazne njihove počinioce. Svojim učešćem u ovim djelima ili propustima Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ počinili su:
TAČKE 10 DO 12 61. Povezujući paragrafe 17-35 i paragraf 47(3) sa tačkama 10 i 12 optužnice, tužilac ih ponovo navodi i uvrštava u sadržaj ovih tačaka. 62. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ, djelujući individualno ili u saradnji međusobno i s drugima u rukovodstvu bosanskih Srba, planirali su, podsticali, naređivali, počinili ili pomagali i podržavali, na neki drugi način, planiranje, pripremu ili izvršenje:
63. Tokom i nakon napada na te opštine, snage bosanskih Srba sistematski su uništavale ili nanosile štetu gradovima, selima, naseljima i imovini bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata, uključujući njihove domove, radnje i muslimanska i rimokatolička sveta mjesta. Zgrade su granatirane, paljene ili minirane. Stambeni i poslovni objekti opljačkani su prije nego što će biti oštećeni ili uništeni. One zgrade, međutim, koje su povezane sa srpskom pravoslavnom vjerom nisu oštećene. 64. U periodu od približno 1. aprila 1992. do 31. decembra 1992. godine, Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ znali su, ili je bilo razloga da znaju, da se snage bosanskih Srba pod njihovom kontrolom spremaju počiniti takva djela ili da su to učinile, a oni nisu preduzeli nužne i razumne mjere da takva djela spriječe ili da kazne njihove počinioce. Svojim učešćem u ovim djelima ili propustima Radoslav BRĐANIN i Momir TALIĆ počinili su:
/potpis na originalu/ Dana 9. marta 2001. |