Predmet Krajišnik: Odbijen prijedlog za donošenje oslobadajuće Presude

Hag, 19. avgusta 2005.
CT/MOW/997-t

PREDMET KRAJIŠNIK:

ODBIJEN PRIJEDLOG ZA DONOŠENJE OSLOBAĐAJUĆE PRESUDE

Prijedlog Momčila Krajišnika po pravilu 98bis odbijen "u svakom pogledu" Protiv Momčila Krajišnika "postoje dovoljni dokazi da bi se vodio postupak po svih osam tačaka optužnice"

U prilogu se nalazi usmena odluka koju je danas izreklo Pretresno vijeće I, u sastavu: sudija Orie (predsjedavajući), sudija Martín Canivell i sudija Hanoteau, u vezi s prijedlogom Momčila Krajišnika za donošenje oslobađajuće presude u skladu s pravilom 98bis.

Ovo je presuda po prijedlogu odbrane za donošenje oslobađajuće presude po pravilu 98bis. Prijedlog je iznesen u sudnici 16. avgusta 2005., kada je Vijeće saslušalo usmene podneske odbrane i optužbe.

Prijedlog odbrane bio je i uopšten i konkretan. Uopšten u tome da se u njemu tvrdilo - a želimo naglasiti da je to bila samo puka tvrdnja - da ne postoji dovoljno dokaza da bi se protiv g. Krajišnika vodio ikakav postupak.

Što se tiče konkretnih podnesaka odbrane, odbrana je tvrdila, kao pitanje preliminarnog postupka, da su izmjene pravila 98bis od 8. decembra 2004., kojima je to pravilo izmijenjeno tako da je postupak sada usmen, štetne po prava g. Krajišnika, jer iako standard preispitivanja ostaje isti, izmijenjeno pravilo više ne omogućava potpuno preispitivanje svih pitanja sadržanih u optužnici. Odbrana tvrdi da, s obzirom da su se izmjene desile tokom trajanja suđenja u ovom predmetu, važi pravilo 6 (D) kojim se izmjene proglašavaju nevažećim u ovom predmetu.

Drugi konkretan podnesak odbrane je da ne postoji dovoljno dokaza na osnovu kojih se Pretresno vijeće može uvjeriti van razumne sumnje u krivicu g. Krajišnika u pogledu genocida nad bosanskim Hrvatima na teritoriji na koju se odnosi optužnica. Odbrana je objasnila da, po njenom mišljenju, iako su predočeni dokazi o nedjelima, pa čak i zvjerstvima nad bosanskim Hrvatima, takva krivična djela ne predstavljaju genocid nad tom grupom.

Tužilaštvo se suprotstavilo prijedlogu odbrane u cjelosti.

U vezi s argumentom odbrane u pogledu procedure, Vijeće zapaža da osim činjenice da podnesci sada moraju biti usmeni, stara verzija pravila 98bis, kao ni sadašnja verzija, ne propisuju format podnesaka. Prema starom pravilu, praksa se razlikovala u pogledu nivoa detalja podnesaka. Praksa prema izmijenjenom pravilu tek treba da se razvije, ali će se nesumnjivo mijenjati prema potrebama svakog pojedinog predmeta.

U predmetu "Orić", u kojem je donesena prva takva odluka po izmijenjenom pravilu, u podnescima strana optužnica je detaljno razmotrena. Doduše, taj predmet bio je manjeg obima od ovog koji se trenutno razmatra. Ono što je relevantno, međutim, jeste da izmijenjeno pravilo nije spriječilo potpun pregled u predmetu "Orić".

Vjerujemo da je ovih nekoliko zaključaka dovoljno da se pokaže da je tvrdnja odbrane da izmjene pravila 98bis onemogućavaju podneske na bilo kom datom nivou detalja neosnovana. Izmijenjeno pravilo sigurno podstiče povečanje brzine i efikasnosti procesa. Ali, iz toga ne slijedi da su izmjene same po sebi imale štetan efekat po bilo koje pravo koje g. Krajišnik možda imao prema pravilu 98bis. Mi smo odbrani nametnuli vrlo malo ograničenja. Dana 17. maja 2005., kada smo odbrani dali smjernice u vezi s prijedlogom po pravilu 98bis, mi nismo naveli ograničenja u pogledu sadržaja. Od odbrane nismo dobili nikakav preliminarni zahtjev u pogledu prirode njenih podnesaka. Odbrana je mogla da od Vijeća zatraži mjere protiv bilo kakvih nepravičnih ograničenja, ali odbrana nije dala nikakve naznake da osjeća ikakvu nepravičnost sve do dana rasprave. Prema našem mišljenju, preliminarni argument odbrane mora se odbiti.

Sada ćemo govoriti o generalnoj tvrdnji odbrane da ne postoji dovoljno dokaza da bi se vodio postupak. Prilikom razmatranja te tvrdnje, odgovorit ćemo na konkretne argumente odbrane po pitanju da li tačke optužnice za genocid nad bosanskim Hrvatima treba zadržati. Naša odluka će se doticati same srži tih pitanja, bez suvišnih uvoda i elaboracije.

Prilikom razmatranja zahtjeva za donošenje oslobađajuće presude, test koji se primjenjuje - ovdje citiramo Žalbeno vijeće - jeste "da li postoje dokazi (ako se prihvate) na osnovu kojih bi razumni prosuditelj činjenica mogao da se van razumne sumnje uvjeri u krivicu optuženoga po optužbi koja je posrijedi". Uvijek je važno naglasiti, kao što je to učinilo Žalbeno vijeće, da "na kraju izvođenja dokaza optužbe vijeće može donijeti nalaz da su dokazi optužbe dovoljni da se na osnovu njih van razumne sumnje dođe do zaključka o osuđujućoj presudi, a ipak - čak ako se potom ne izvedu nikakvi dokazi odbrane - na kraju suđenja to vijeće može donijeti oslobađajuću presudu, ukoliko prema mišljenju vijeća o tim dokazima optužba u stvari nije dokazala krivicu van razumne sumnje".

Optužnica protiv g. Krajišnika usredsređuje se na period of kraja 1991. do kraja 1992., u vrijeme kada je on bio predsjednik Skupštine bosanskih Srba. G. Krajišnik se tereti po osam tačaka optužnice u vezi s postupanjem prema bosanskim Muslimanima i bosanskim Hrvatima u 37 opština u Bosni i Hercegovini. Prve dvije tačke odnose se na genocid i saučesništvo u genocidu. Pet tačaka se odnosi na zločine protiv čovječnosti, i to progon, istrebljenje, ubistvo, deportacije i prisilno premještanje kao nehumano djelo. Na kraju, tu je jedna tačka za ubistvo kao kršenje zakona i običaja ratovanja. Vidovi odgovornosti za koje se tereti su, prije svega, udruženi zločinački poduhvat i komandna odgovornost.

U najboljem slučaju, dokazi optužbe daju sljedeću sliku događaja koji su se 1992. godine desili u opštinama na koje se odnosi optužnica.

Još jednom naglašavam da kad god govorimo o tome šta dokazi pokazuju ono što pod tim mislimo jeste da postoji dovoljno dokaza (ako se prihvate) na osnovu kojih bi razumni prosuditelj činjenica mogao da van razumne sumnje zaključi da nešto stoji ili ne.

A sada da pogledamo opštu sliku.

Postoje dokazi da su od početka marta 1992. pa sve do jeseni 1992., snage bosanskih Srba postepeno preuzimale vlast u opštinama na koje se odnosi optužnica. Precizan način i vrijeme preuzimanja razlikovali su se od opštine do opštine, ali su pratili isti opšti obrazac. Prvo, vlasti bosanskih Srba na opštinskom nivou izvršile bi podjelu lokalnih policijskih snaga po nacionalnosti, pri čemu su nesrpski policajci često otpuštani s posla. Kako su nacionalne tenzije rasle, i Srbi i nesrbi postavljali su kontrolne punktove i barikade po gradovima i selima kako bi kontrolisali kretanje ljudi i naoružanja.

Postoje dokazi da su u narednim mjesecima - a sada govorimo o aprilu 1992. - oružane snage bosanskih Srba, u saradnji sa srpskim kriznim štabovima formiranim u skladu s takozvanim uputstvima od 19. decembra, preuzele kontrolu u opštinama navedenim u optužnici, pri čemu su često pokretale artiljerijske i pješadijske napade na gradove i sela. Te snage su sačinjavale sve sljedeće grupe, ili neke od njih: Jugoslovenska narodna armija (JNA), Teritorijalna odbrana (TO), lokalne paravojne jedinice i paravojne jedinice iz Srbije, lokalna policija i, u kasnijoj fazi, Vojska Republike Srpske (VRS). Područja i sela naseljena bosanskim Muslimanima i bosanskim Hrvatima bila su namjerno uzimana za metu. Svaki otpor nesrba bio je, uopšteno govoreći, slab i neorganizovan.

Postoje dokazi da su tokom i nakon tih napada, mnogi civili bosanski Muslimani i bosanski Hrvati, naročito muškarci, ubijani, premlaćivani i na druge načine zlostavljani od strane srpskih snaga. Civili su sistematski zatvarani na periode od nekoliko dana do nekoliko mjeseci u često improvizovanim objektima za zatočenje. Zatočenici su, po pravilu, držani u prenatrpanim, nehigijenskim uslovima, s vrlo malo vode i hrane. Mnogi su ubijeni ili podvrgnuti teškom fizičkom ili psihičkom zlostavljanju, uključujući premlaćivanje, mučenje i silovanje. Neki zatočenici su prisiljavani da rade na linijama fronta, ili da služe kao živi štitovi u borbama. Postoje dokazi da je nekoliko osoba koje su korištene na te načine poginulo.

Štaviše, postoje dokazi da su u mnogim opštinama preostali bosanski Muslimani i bosanski Hrvati pobjegli zbog kampanje zastrašivanja i maltretiranja. Pored ubistava i drugih oblika zlostavljanja, ta kampanja je uključivala uništavanje muslimanskih i hrvatskih vjerskih objekata i paljenje muslimanskih i hrvatskih domova. U nekim od opština, srpske opštinske ili regionalne vlasti rukovodile su prisilnim premještanjem bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata širokih razmjera s teritorije pod srpskom kontrolom. U nekim slučajevima, oni koji su otišli bili su prisiljeni izjaviti da je njihov odlazak dobrovoljan, dati novac ili svoju imovinu prepisati opštini.

O tim temama smo dobili dokaze od najmanje 157 svjedoka, uključujući svjedoke u sudnici i one na osnovu pravila 92bis. Štaviše, stotine presuđenih činjenica i dokumentarnih dokaza iz tog perioda dodatno podržavaju ove tvrdnje.

Prilikom davanja pravne karakterizacije nekog incidenta, Vijeće usvaja i primjenjuje dosljednu sudsku praksu Međunarodnog suda u pogledu definicije elemenata krivičnih djela koja se terete ovom optužnicom, to jest genocida, saučesništva u genocidu, progona, istrebljenja, ubistva, deportacije i nehumanog djela prisilnog premještanja, kao zločina protiv čovječnosti, i ubistva kao ratnog zločina. Ovo Vijeće neće podrobnije razmatrati tu praksu, osim u mjeri u kojoj je potrebno da bi se pozabavilo konkretnim argumentima odbrane.

U pogledu genocida, odbrana se u svom podnesku usredsredila na elemente genocidne namjere i tvrdila je da nijedan od tih elemenata nije dokazan u pogledu bosanskih Hrvata, osim činjenice su bosanski Hrvati zaštićena grupa po definiciji genocida.

Važno je naglasiti da se Vijeće ne slaže s daljom tvrdnjom odbrane da, kako bi dokazala genocid nad "dijelom" grupe, optužba mora dokazati da bi uništenje dijela grupe, ukoliko se izvrši, imalo uticaj na preživljavanje te cijele grupe. Sudska praksa Međunarodnog suda ne zahtjeva dokazivanje takvog elementa.

U vezi s tim, ono što se mora dokazati jeste da je namjera počinitelja bila da se uništi dio grupe kao takve. Pod dijelom grupe se podrazumijeva značajan dio te grupe. U ovom slučaju, radilo se o onom dijelu grupe bosanskih Hrvata koji su živjeli u opštinama na koje se odnosi optužnica. Tokom relevantnog perioda, više od 100.000 bosanskih Hrvata živjelo je u tim opštinama. Veliki broj bosanskih Hrvata živio je u Banjoj Luci, Brčkom, Prijedoru i Kotor Varoši, opštinama u kojima je počinjeno mnogo nasilja nad nesrbima. Dokazi izneseni pred ovo Vijeće dozvoljavaju zaključak da je dio ciljne grupe bosanskih Hrvata bio značajan dio te zaštićene grupe.

U pogledu opšte slike događaja u opštinama navedenim u optužnici, postoje dokazi u prilog nalaza da su zločini nabrojani u svakoj od osam tačaka optužnice počinjeni. Vijeće štaviše zaključuje da postoje dokazi u prilog nalaza da su zločini počinjeni, barem u nekim slučajevima, s namjerom da se uništi, djelimično, ne samo grupa bosanskih Muslimana već i grupa bosanskih Hrvata, kao takva. Pošto je odbrana konkretno dovodila u pitanje dokaze koji se odnose na bosanske Hrvate, Vijeće će se usredsrediti na dostatnost dokaza koje je dobilo u pogledu te grupe.

Postoje dokazi iz kojih se može zaključiti da je znatan broj bosanskih Hrvata iz opština navedenih u optužnici ubijen od strane snaga bosanskih Srba tokom oružanih napada i u zatočeničkim objektima. Na primjer, Vijeće podsjeća na incident koji je opisao svjedok Ivo Atlija u kojem je približno sedamdeset stanovnika pretežno hrvatskog sela Briševo, u opštini Prijedor, ubijeno tokom napada srpskih snaga.

Postoje dokazi u prilog zaključku da je hiljade bosanskih Hrvata bilo zatočeno u okrutnim uslovima gdje su bili podvrgnuti teškom fizičkom i psihičkom zlostavljanju. Vijeću su predočeni dokazi da su bosanski Hrvati držani u najmanje 23 zatočenička objekta u najmanje 13 opština. Na primjer, od maja do avgusta 1992., 125 bosanskih Hrvata je zatočeno u logoru Omarska u Prijedoru. Takođe postoje dokazi da se početkom maja 1992., 117 bosanskih Hrvata nalazilo u zatočeničkim objektima, uključujući logor Krings u opštini Sanski Most.

Prilikom donošenja zaključka o postojanju genocidne namjere, pretresno vijeće ima pravo da gleda dalje od krivičnih djela koja predstavljaju actus reus genocida, jer se namjera da se neka grupa uništi kao takva, ili u ovom predmetu namjera da se uništi dio grupe kao takve, može takođe vidjeti iz govora - na koje ćemo se vratiti kasnije - ali isto tako i iz postupaka koji imaju za cilj da se ciljna grupa razbije, rasprši i da se njeni tragovi izbrišu sa određene teritorije. Fizičko uništenje pojedinaca je nužna komponenta krivičnog djela genocida, ali ne predstavlja jedini način, i čak ne mora biti glavni način, na koji se manifestuje namjera da se uništi neka grupa ili njen dio.

U vezi s tim, postoje dokazi o masovim deportacijama ili prisilnom premještanju bosanskih Hrvata s teritorija pod kontrolom bosanskih Srba. Na primjer, veliki broj Muslimana i Hrvata koji su bili zatočeni u objektima u Prijedoru kasnije je deportovan. U Kotor Varoši je 1991. bilo oko 8.000 Hrvata, i činili su 28 procenata stanovništva. U jednom izvještaju policijskih organa bosanskih Srba iz Banje Luke navodi se da je, ubrzo nakon okončanja perioda na koji se odnosi optužnica, hrvatski udio stanovništva pao na 5 procenata i da se radilo "uglavnom o starijim osobama, tako da se od njih ne očekuje bilo kakva opasnost."

Takođe postoje dokazi koji pokazuju masovno prisvajanje i uništavanje imovine bosanskih Hrvata, uključujući uništavanje katoličkih crkvi širom navedene teritorije. Ivo Atlija, svjedok kojeg smo maloprije pomenuli, svjedočio je da je tokom napada na većinsko hrvatsko selo Briševo, u opštini Prijedor, uništeno 68 kuća i jedna katolička crkva.

Takvi i slični postupci snaga bosanskih Srba stvorili su atmosferu straha, koja je dovela do toga da je veliki broj bosanskih Hrvata protiv svoje volje napustio opštine na koje se odnosi optužnica. Potpuno isti efekat je postignut u odnosu na bosanske Muslimane. Pošto je njihov broj u opštinama na koje se odnosi optužnica bio mnogo veći, oni su postali žrtve u mnogo većem broju.

Sada ćemo govoriti o dokazima koji se odnose na odgovornost g. Krajišnika za te zločine. Prvo ćemo dati kratak pregled slike koja se javlja iz tih dokaza, ponovo u smislu pravila 98bis, u pogledu položaja g. Krajišnika u vođstvu bosanskih Srba. Onda ćemo se pozabaviti dokazima koji konkretno povezuju g. Krajišnika i njegove saradnike s tim zločinima.

Postoje dokazi da je do sredine 1991. g. Krajišnik postao jedna od ključnih ličnosti u političkom vođstvu SDS-a. Zajedno s drugim ključnim ličnostima SDS-a, uključujući Radovana Karadžića, Biljanu Plavšić i Nikolu Koljevića, g. Krajišnik je imao središnju ulogu u formulaciji politike SDS-a.

Štaviše, postoje dokazi da je od trenutka proglašenja Republike Srpske, u januaru 1992., do kraja perioda na koji se odnosi optužnica, i formalna i efektivna vlast u Republici bosanskih Srba bila koncentrisana u rukama četvoro upravo pomenutih ljudi, o kojima ćemo kolektivno govoriti kao o vođstvu bosanskih Srba.

Na formalnom nivou, g. Krajišnik je bio na položaju predsjednika Skupštine bosanskih Srba od 24. oktobra 1991. do novembra 1995. U martu 1992., postao je član ex officio Savjeta za nacionalnu bezbjednost. Savjet je predstavljao prelazni izvršni organ "Republike Srpske" koji je izdavao uputstva opštinskim kriznim štabovima i od njih primao izvještaje, i sastajao se s vladom bosanskih Srba radi donošenja odluka o političkim, vojnim i administrativnim pitanjima. Drugi članovi vođstva bosanskih Srba takođe su bili članovi Savjeta.

Predsjedništvo bosanskih Srba, koje je predstavljalo vrh političkih institucija bosanskih Srba, prvobitno su činili Biljana Plavšić i Nikola Koljević. Ono je kasnije prošireno, te su članovi postali i Radovan Karadžić i g. Krajišnik, kao i premijer Branko Đerić. Gospodin Krajišnik je bio jedini od pet članova Predsjedništva koji je prisustvovao svakoj od 36 sjednica Predsjedništva o kojima postoji dokumentacija od 12. maja do 30. novembra 1992.

Osim položaja koje je g. Krajišnik imao u različitim organima "Republike Srpske", brojni svjedoci koji su bili u čestim kontaktima s vođstvom bosanskih Srba tokom perioda na koji se odnosi optužnica, pružili su dokaze da je g. Krajišnik imao ogromnu moć na neformalnoj osnovi. Momčilo Mandić, Dragan Đokanović, Milan Babić, te svjedoci 528 i 680, svi su svjedočili da je g. Krajišnik bio drugi najmoćniji član tog vođstva, odmah iza Radovana Karadžića. Takođe postoje dokazi da su g. Krajišnik i Radovan Karadžić blisko sarađivali po svim pitanjima tokom 1992. godine.

Okrenimo se sada vezama između zločina i g. Krajišnika i njegovih saradnika. Postoje dokazi da je politička platforma SDS-a naglašavala zaštitu interesa naroda bosanskih Srba kao i osiguranje njihovog fizičkog opstanka u Bosni i Hercegovini i održanje savezne Jugoslavije. Dokazi pokazuju da je u ljeto 1991., vođstvo bosanskih Srba počelo da otvoreno govori o odvajanju srpske teritorije u okviru Bosne i Hercegovine, kako bi se bosanskim Srbima omogućilo da ostanu u Jugoslaviji ako bi Bosna i Hercegovina proglasila nezavisnost.

Postoje dokazi u prilog zaključku da je to vođstvo zatim izvršilo pripreme za provođenje tog cilja. Sproveden je program regionalizacije, u kojem su opštine sa srpskom većinom organizovane u zajednice opština, odnosno autonomne oblasti.

Dana 24. oktobra 1991., osnovana je Skupština bosanskih Srba, u kojoj je dominirala SDS. Dokazi dozvoljavaju da razumni prosuditelj o činjenicama zaključi da je g. Krajišnik koristio svoj položaj predsjednika Skupštine da osigura podršku za politiku SDS-a, koju je razvilo vođstvo bosanskih Srba, i njeno provođenje.

Postoje dokazi da je do kraja 1991., politika vođstva bosanskih Srba razradila pripreme za preuzimanje teritorije silom. Krajem 1991. i početkom 1992., Radovan Karadžić je u nekoliko navrata izjavio da bi u slučaju nezavisnosti Bosne i Hercegovine bosanski Srbi stvorili, svim sredstvima, svoj vlastiti politički i teritorijalni entitet koji bi zauzimao približno 70 procenata teritorije Bosne i Hercegovine. Dokazi podržavaju zaključak da je ono što je vođstvo bosanskih Srba zamislilo bila etnički čišća država pod srpskom dominacijom. Sredstva predviđena za stvaranje države bosanskih Srba uključivala su upotrebu krajnje sile. Postoje dokazi da su članovi SDS-a na opštinskom i republičkom nivou, u saradnji s pripadnicima JNA, koordinirali prikriveno naoružavanje stanovništva bosanskih Srba oružjem iz skladišta oružja JNA i TO.

Na opštinskom nivou, u želji za stvaranjem države pod srpskom dominacijom, vođstvo bosanskih Srba je zagovaralo stvaranje odvojenih srpskih administrativnih struktura, naročito u područjima sa srpskom manjinom. Postoje dokazi da je 19. decembra 1991. vođstvo SDS-a izdalo uputstva opštinskim odborima SDS-a za preuzimanje vlasti i formiranje kriznih štabova u opštinama koje su trebale da uđu u sastav odvojene države bosanskih Srba. Među ostalim zadacima, krizni štabovi su trebali da aktiviraju mehanizme za odbranu opština i izvrše pripreme za uspostavljanje organa države bosanskih Srba u okviru opština. Postoje dokazi da su ta upustva kasnije sprovedena, dijelom ili u potpunosti, od strane srpskih vođa u većini opština na koje se odnosi optužnica. Na središnjem nivou, Skupština bosanskih Srba proglasila je Republiku srpskog naroda u Bosni i Hercegovini, kasnije Republika Srpska, i nastavila je da novom političkom entitetu pruža zakonodavne temelje.

Kao što smo ranije ukratko iznijeli, od početka marta 1992. pa sve do jeseni te godine, snage bosanskih Srba postepeno su preuzimale vlast u opštinama na koje se odnosi optužnica. Gotovo redovno, to preuzimanje je rezultiralo počinjenjem zločina koje smo opisali. Dva važna mehanizma putem kojih su bosanski Srbi preuzmali i održavali kontrolu nad teritorijom bili su krizni štabovi i, kasnije, VRS. Postoje dokazi da su i jedni i drugi dobijali uputstva od vođstva bosanskih Srba, kojem su podnosili izvještaje.

Krizni štabovi, stvoreni u skladu s uputstvima od 19. decembra, počeli su da preuzimaju vlast na opštinskom nivou, koordinirajući aktivnosti opštinskih vlasti bosanskih Srba, vojske, policije i drugih oružanih snaga na terenu. U maju 1992., VRS je počeo da preuzima kontrolu nad tim snagama. Dokazi dozvoljavaju zaključak da je vođstvo bosanskih Srba uopšteno, uključujući g. Krajišnika, vršilo efektivnu kontrolu nad VRS-om. Postoje dokazi da je Predsjedništvo odobravalo glavne vojne operacije, da se konsultovalo s Glavnim štabom VRS-a o vojnim pitanjima, da je primalo redovne izvještaje o vojnoj situaciji i da je izdavalo naloge u pogledu vojnih pitanja koja su provođena na terenu.

Dana 12. maja 1992., Skupština bosanskih Srba izdala je šest strateških ciljeva, od kojih je najvažniji bio "državno razgraničenje [srpskog naroda] od druge dvije nacionalne zajednice". Postoje dokazi da je tih šest ciljeva činilo osnovu upustava koje je Glavni štab VRS-a izdavao snagama na terenu.

Određene izjave koje su Radovan Karadžić i g. Krajišnik dali na sjednici Skupštine bosanskih Srba 12. maja 1992. dozvoljavaju zaključak da su etničke grupe koje su bile cilj politike vođstva bosanskih Srba bili bosanski Hrvati, kao i bosanski Muslimani. Na primjer, na toj sjednici, g. Krajišnik je rekao: "Mi smo u ratu i ovo će se samo sa Muslimanima i Hrvatima moći riješiti u Bosni i Hercegovini s ratom". Jedan drugi primjer dao je svjedok 623, koji je svjedočio da je g. Krajišnik bio "opsjednut" projektom etničkog odvajanja Srba od Muslimana i Hrvata. Prema istom svjedoku, g. Krajišnik je rekao da je došlo vrijeme da se odvoje hrvatska, srpska i muslimanska područja, jer zajednička država više nije bila moguća.

Štaviše, postoje dokazi da je vođstvo bosanskih Srba bilo u potpunosti obaviješteno o okolnostima preuzimanja vlasti u tim opštinama i posljedicama koje je ono imalo po stanovništvo bosanske Muslimane i bosanske Hrvate. Dana 10. maja 1992., na sastanku na Palama, kojim su predsjedavali Radovan Karadžić i Ratko Mladić, Miroslav Deronjić, čelnik SDS-a u Bratuncu, dobio je aplauz nakon što je podnio izvještaj o operaciji protjerivanja Muslimana iz njegove opštine koja je još bila u toku. U junu 1992., vođstvo bosanskih Srba nije se suprotstavilo prijedlogu Ratka Mladića da se granatira Sarajevo, uprkos argumentima jednog drugog oficira VRS-a da bi to civile jasno dovelo u opasnost.

Slično, postoje dokazi da je vođstvo bosanskih Srba primalo opširne informacije iz različitih izvora o postojanju zatočeničkih objekata za bosanske Muslimane i bosanske Hrvate u opštinama na koje se odnosi optužnica i o uslovima kojim su oni bili podvrgnuti u tim objektima. Na primjer, u julu 1992., Biljana Plavšić je izjavila da zna za 3.000 nesrba zatočenih u logoru Omarska u Prijedoru. Konačno, postoje dokazi da je vođstvo bosanskih Srba znalo da snage bosanskih Srba učestvuju u prisilnom premještanju bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata s teritorije pod srpskom kontrolom. Predrag Radić je opisao kako je Radovan Karadžić posjetio Banju Luku i žalio se da nisu poduzeti dovoljni koraci da se presele stanovnici bosanski Muslimani i bosanski Hrvati koji su se još nalazili tamo. Postoje dokazi da kada je tokom međunarodnih pregovora vođstvu bosanskih Srba postavljeno pitanje etničkog čišćenja, oni nisu porekli da se ono događa. Njihov standardni odgovor bio je, štaviše, tvrdnja da Muslimani i Hrvati čine zločine protiv Srba.

Prilikom utvrđivanja pravne karakterizacije odgovornosti g. Krajišnika za zločine počinjene u tim opštinama, Vijeće usvaja i primjenjuje dosljednu sudsku praksu Međunaordnog suda u pogledu definicije elemenata različitih vidova individualne krivične odgovornosti po članu 7 Statuta.

Postoje dokazi da je g. Krajišnik djelovao u saradnji s brojnim osobama, što uključuje druge političke vođe bosanskih Srba, kao što su Radovan Karadžić, Biljana Plavšić i Nikola Koljević, kao i vojne vođe, naročito Ratka Mladića, na preuzimanju teritorija sa srpskom većinom i nekih sa srpskom manjinom i njihovom pripajanju nezavisnom entitetu pod srpskom dominacijom. Postoje izravni dokazi, kao i dokazi na osnovu kojih se može zaključiti da su ove srpske vođe i njima podređeni u političkoj hijerarhiji i vojsci namjeravali da ostvare cilj stvaranja teritorije pod srpskom dominacijom svim sredstvima, a naročito ubistvima, protivpravnim zatočenjem, fizičkim i psihičkim zlostavljanjem, deportacijom muslimanskih i hrvatskih civila, te uništavanjem njihovih kulturnih spomenika.

Postoji dovoljno dokaza da se zaključi da je postojala namjera na najvišem nivou da se uništi ne samo dio grupe bosanskih Muslimana koji su živjeli na teritoriji određenoj da postane Republika Srpska, već takođe i dio grupe bosanskih Hrvata s te teritorije. Drugim riječima, postoji dovoljno dokaza da se dokaže postojanje genocidne namjere u pogledu i bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata. Postoje dokazi iz kojih se može zaključiti da je g. Krajišnik imao tu namjeru i da ju je dijelio s drugima. Pružio im je značajnu podršku kako bi im pomogao da ostvare tu namjeru. Postoje dokazi koji podržavaju zaključak da je g. Krajišnik, negdje u martu 1992., ako ne i prije, prihvatio da će događaji koji su se odvijali u opštinama pod upravom vođstva bosanskih Srba prerasti u genocid u toku perioda na koji se odnosi optužnica. Postoje dokazi iz kojih se može zaključiti da je g. Krajišnik bio obaviješten o djelima genocida na terenu.

Prema tome, postoji dovoljno dokaza u svrhe pravila 98bis da bi se zaključilo da je g. Krajišnik odgovoran za genocid prema različitim poglavljima člana 7(1) Statuta Međunarodnog suda, uključujući prvu kategoriju udruženog zločinačkog poduhvata, treću kategoriju udruženog zločinačkog poduhvata i saučesništvo.

Pošto takođe postoje dokazi koji dozvoljavaju zaključak da je g. Krajišnik, zahvaljujući svom položaju, imao efektivnu kontrolu nad počiniocima genocidnih djela, zaključak, u svrhe pravila 98bis, da je on snosio odgovornost nadređenog za djela genocida, u smislu člana 7(3) Statuta ima potporu.

Konačno, postoje dokazi da se zaključi da je g. Krajišnik imao mens rea potrebnu za osuđujuću presudu po tačkama optužnice kojima se tereti za druge zločine sem genocida. Tu, ponovo, postoje dokazi da se zadovolje elementi različitih vidova odgovornosti iz člana 7 Statuta.

U zaključku, prijedlog odbrane se odbija u svakom pogledu. Protiv g. Krajišnika postoje dovoljni dokazi da bi se vodio postupak po svih osam tačaka optužnice.

******

Štampani primjerci odluke mogu se na zahtjev dobiti od Kancelarije za medije.

Postupke pred Međunarodnim sudom možete pratiti na Internet stranici Međunarodnog suda: www.icty.org